Υπολογίζεται τώρα ότι 700.000 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο ως αποτέλεσμα ασθενειών ανθεκτικών στα φάρμακα, με τον αριθμό αυτό να αναμένεται να αυξηθεί σε πάνω από 10 εκατομμύρια θανάτους ετησίως έως το 2050. Η τρέχουσα πανδημία COVID-19 φαίνεται να έχει επιταχύνει την απειλή της μικροβιακής αντοχής (AMR ), καθώς πολλοί ασθενείς που εισάγονται σε νοσοκομεία με συμπτώματα COVID-19 λαμβάνουν αντιβιοτικά για να μειωθούν οι πιθανότητές τους να προσβληθούν από δευτερογενείς βακτηριακές λοιμώξεις, καθιστώντας τα ανθεκτικά βακτήρια πιο κοινά.
Αυτή η αύξηση της αντοχής συμβαίνει όταν χρησιμοποιούνται αντιβιοτικά σε ασθενείς και ορισμένες μορφές βακτηρίων πεθαίνουν. Όμως τα ανθεκτικά βακτήρια μπορούν να επιβιώσουν και ορισμένες περιπτώσεις αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται. Όσο περισσότερο καταναλώνουμε υπερβολικά αντιβιοτικά, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες να γίνουν τα βακτήρια ανθεκτικά σε αυτά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα αντιβιοτικά να μην μπορούν να δράσουν ενάντια σε πολλές μορφές βακτηρίων που προκαλούν ασθένειες.
Η εξάπλωση του SARS-CoV-2, του ιού που προκαλεί το COVID-19, έχει δείξει την ταχύτητα με την οποία η ασθένεια μπορεί να εξαπλωθεί σε χώρες και σε όλο τον κόσμο. Τα τελευταία χρόνια, ο αυξανόμενος ρυθμός αντιμικροβιακής αντοχής έχει προκαλέσει ανησυχίες ότι η αυξανόμενη απειλή από τα «υπερβακτήρια» – όρος που χρησιμοποιείται για να αναφέρεται σε βακτήρια που είναι ανθεκτικά σε όλα τα γνωστά αντιβιοτικά – θα εμποδίσει την ικανότητά μας να χειριστούμε μια άλλη μεγάλη πανδημία. Υπάρχει τώρα μια αυξανόμενη πεποίθηση ότι η υπάρχουσα σειρά αντιβιοτικών μας μπορεί να μην είναι σε θέση να καταπολεμήσει πολλές νέες βιολογικές λοιμώξεις.
Οι πυκνοκατοικημένες περιοχές με κακές συνθήκες υγιεινής και κακής ποιότητας νερού θεωρούνται hot spots για αντιμικροβιακή αντοχή. Οι πρόσφατα δημοσιευμένες συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) προσφέρουν καθοδήγηση στις χώρες σχετικά με το πώς να δημιουργήσουν τα δικά τους τοπικά καθοδηγούμενα εθνικά σχέδια δράσης που αρμόζουν στη συγκεκριμένη περιφερειακή τους περιοχή. Ωστόσο, οι καθηγητές David Graham και Peter Collignon, του Πανεπιστημίου του Νιούκαστλ και του Εθνικού Πανεπιστημίου της Αυστραλίας αντίστοιχα, προειδοποιούν ότι «η επόμενη πανδημία μπορεί να είναι χειρότερη» και ότι:
- η πιο λιτή χρήση αντιβιοτικών από μόνη της δεν θα λύσει την καταπολέμηση της αντοχής στα αντιβιοτικά,
- τονίζοντας ότι οι παγκόσμιες βελτιώσεις στην ποιότητα του νερού,
- και στην υγιεινή μπορεί να είναι εξίσου, αν όχι περισσότερο, σημαντικές.
Ο καθηγητής Graham λέει: «Ο μόνος τρόπος για να κερδίσουμε τη μάχη κατά της αντοχής στα αντιβιοτικά είναι να κατανοήσουμε και να ενεργήσουμε σε όλες τις οδούς που οδηγούν σε αυτήν… αυτό σημαίνει ταχεία βελτίωση της διαχείρισης των απορριμμάτων, της υγιεινής και της ποιότητας του νερού σε παγκόσμια κλίμακα – ειδικά στις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες χώρες – ή η αντοχή στα αντιβιοτικά θα συνεχίσει να αυξάνεται, δημιουργώντας ενδεχομένως την επόμενη πανδημία». Τα ανθεκτικά στα αντιβιοτικά γονίδια μπορούν να μετακινηθούν γρήγορα μεταξύ μικροβίων και μέσω μονοπατιών – ακόμη και σε μέρη όπου δεν υπάρχουν αντιβιοτικά, συμπεριλαμβανομένων περιοχών που θεωρούνται από τις τελευταίες εναπομείνασες «παρθένες» περιοχές στη γη, όπως οι πολικές περιοχές.