Κάθε 18 δευτερόλεπτα ένας άνθρωπος πεθαίνει από φυματίωση (TB). Είναι η πιο θανατηφόρα μολυσματική ασθένεια στον κόσμο. Το Mycobacterium tuberculosis, ο αιτιολογικός παράγοντας της φυματίωσης, έχει μολύνει πάνω από το ένα τρίτο του συνόλου του ανθρώπινου πληθυσμού με ετήσιο αριθμό θανάτων περίπου 1,5 εκατομμύρια ανθρώπους. Το μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης μεταδίδεται όπως η γρίπη, πχ με τον βήχα, και προσβάλλει τον πνεύμονα. Δυστυχώς η θεραπεία που προβλέπεται σήμερα για τη φυματίωση γίνεται με φάρμακα που επινοήθηκαν από το 1944 μέχρι το 1966. Από τότε δεν έχει βρεθεί κανένα νεώτερο και αποτελεσματικότερο φάρμακο.
Για πρώτη φορά, μια διεθνής ομάδα επιστημόνων από τα πανεπιστήμια Monash (Αυστραλία) και Harvard (ΗΠΑ) διερευνούν πώς, σε μοριακό επίπεδο, το ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα αναγνωρίζει τα μολυσμένα από φυματίωση κύτταρα και ενεργοποιεί ανοσολογική απόκριση. Τα ευρήματά τους, που δημοσιεύθηκαν στο Nature Communications, είναι το πρώτο βήμα προς την ανάπτυξη νέων διαγνωστικών εργαλείων και νέας ανοσοθεραπείας.
Ο επικεφαλής συγγραφέας, καθηγητής Jamie Rossjohn λέει ένας από τους κύριους λόγους για την τρέχουσα έλλειψη της γνώσης μας προέρχεται από την πολυπλοκότητα του ίδιου του μυκοβακτηρίου. Δουλεύοντας με την ομάδα του καθηγητή Branch Moody στο Ηarvard, έχουν αρχίσει να αποκτήσουν βασικές γνώσεις για το πώς το ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να αναγνωρίζει αυτό το μυκοβακτήριο.
Ζωτικής σημασίας για τη δράση του M. tuberculosis ως παθογόνο είναι το εξαιρετικά ασυνήθιστο κυτταρικό τοίχωμά του, που δεν χρησιμεύει μόνο ως εμπόδιο ενάντια στη θεραπεία, αλλά επίσης ρυθμίζει το ανοσοποιητικό σύστημα του ξενιστή. ‘Όμως, το κυτταρικό αυτό τοίχωμα μπορεί επίσης να είναι η “αχίλλειος πτέρνα” των μυκοβακτηριδίων, καθώς είναι απαραίτητο για την ανάπτυξη και την επιβίωση αυτών των οργανισμών. Αυτό το μοναδικό κυτταρικό τοίχωμα αποτελείται από πολλαπλά στρώματα που σχηματίζουν ένα πλούσιο κηρώδες φράγμα, και πολλά από αυτά τα λιπίδια αντιπροσωπεύουν πιθανούς στόχους για τα Τ-λεμφοκύτταρα.
Η ομάδα των επιστημόνων έδειξε πώς το ανοσοποιητικό σύστημα αναγνωρίζει τα συστατικά του κηρώδους φράγματος στο κυτταρικό τοίχωμα του M. tuberculosis. «Με τόσα πολλά άτομα να πεθαίνουν από φυματίωση κάθε χρόνο, οποιεσδήποτε βελτιώσεις στη διάγνωση, θεραπεία και εμβολιασμό θα έχουν σημαντικές θετικές επιπτώσεις», λέει ο καθηγητής Moody. «Η έρευνά μας εστιάζεται στην απόκτηση μίας βασικής μηχανιστικής κατανόησης για μία σημαντική ερώτηση στη βιοϊατρική. Και μπορεί τελικά να παρέχει μια πλατφόρμα για το σχεδιασμό νέων θεραπειών για τη φυματίωση», ο καθηγητής Rossjohn καταλήγει.