Το μικρόβιο που προκαλεί ελάσσονες λοιμώξεις σταφυλόκοκκου σε μερικά άτομα μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή νόσηση σε άλλους. Στην περίπτωση των ασθενών που ανέπτυξαν μια απειλητική για τη ζωή λοίμωξη, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τόσο μία γενετική μετάλλαξη όσο και μία έλλειψη του ανοσοποιητικού συστήματος ήταν υπεύθυνες. Όσο και εάν προσπαθούμε να το αποφύγουμε, μοιραζόμαστε συνεχώς μικρόβια με τους γύρω μας. Αλλά ακόμα και όταν δύο άνθρωποι έχουν την ίδια μόλυνση, οι προκύπτουσες νόσοι μπορεί να είναι δραματικά διαφορετικές-ήπια για ένα άτομο, σοβαρή ή ακόμη και απειλητική για τη ζωή για το άλλο.
Τώρα, μια νέα έρευνα από το Πανεπιστήμιο Rockefeller προσφέρει νέα γνώση για το πώς προκύπτουν αυτές οι διαφορές. Ο Jean-Laurent Casanova, επικεφαλής του εργαστηρίου Giles of Human Genetics of Infectious Diseases και ερευνητής του Ιατρικού Ινστιτούτου Howard Hughes, καθοδήγησε μια ομάδα ερευνητών στην ανακάλυψη του πώς κάτω από δύο διαφορετικές συνθήκες, μιας γενετικής ανοσοανεπάρκειας και μιας όψιμης ανοσίας, μπορεί να συνδυάζονται για να παράγουν μια απειλητική για τη ζωή λοίμωξη.
Στην έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Cell, ο Casanova και η ομάδα του επικεντρώθηκαν στην περίπτωση μιας κατά τα άλλα υγιούς νεαρής κοπέλας που ανέπτυξε μια απειλητική για τη ζωή λοίμωξη από ένα πολύ κοινό στέλεχος του βακτηρίου Staphylococcus aureus. Οι περισσότεροι από μας φέρουν αυτό το μικρόβιο, στο δέρμα μας και στο ρινοφάρυγγά μας. Μπορεί να προκαλέσει ήπιες λοιμώξεις, αλλά σε μερικά άτομα οδηγεί σε σοβαρή νόσο. Η νόσος του κοριτσιού ήταν μυστηριώδης: δεν είχε κανένα από τους γνωστούς παράγοντες κινδύνου που θα την οδηγούσε να αναπτύξει την οξεία μορφή της νόσου, και κανένα από τα μέλη της οικογένειάς της δεν είχε κολλήσει. Έτσι, ο Casanova και η ομάδα του έθεσαν ως στόχο να καθορίσουν την υποκείμενη αιτία της νόσου της με την έρευνα του DNA της για μεταλλάξεις που μπορεί να την έκαναν πιο επιρρεπή σε σταφυλοκοκκική νόσο.
Γρήγορα εντόπισαν τον πιθανό ένοχο – μία απλή υποκατάσταση στα δύο αντίγραφα ενός γονιδίου που κωδικοποιεί για μια πρωτεΐνη που είναι γνωστή ως TIRAP, που χρησιμοποιείται από ειδικά κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος για να σημαδεύουν εισβάλλοντα βακτήρια. Σε εργαστηριακά πειράματα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η TIRAP είναι κρίσιμης σημασίας για τα κύτταρα στην πρώτη γραμμή του ανοσοποιητικού συστήματος άμυνας κατά των εισβολέων. «Ήμασταν σίγουροι ότι αυτή ήταν η εξήγηση για τη σοβαρότητα της σταφυλοκοκκικής νόσου της», λέει ο Casanova. «Σκεφτήκαμε ότι τα είχαμε καταλάβει όλα.» Αλλά τα πράγματα κατέληξαν να είναι πιο περίπλοκα. Για να ελέγξουν την υπόθεσή τους, οι ερευνητές ανέλυσαν το DNA των άλλων μελών της οικογένειας του ασθενούς και αντί να βρουν φυσιολογικά γονίδια TIRAP, βρήκαν το αντίθετο. Επτά μέλη της οικογένειάς της είχαν την ίδια μετάλλαξη όπως η νεαρή ασθενής.
Περαιτέρω οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η ασθενής δεν είχε όμως αναπτύξει αντισώματα έναντι ενός απλού μορίου, που είναι γνωστό ως LTA, αλλά τα επίπεδά τους ήταν φυσιολογικά για όλα τα λοιπά μέλη της οικογένειάς της. Η LTA είναι παρούσα στην επιφάνεια των σταφυλοκοκκικών βακτηριδίων, και κανονικά αναγνωρίζεται από κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος. «Η νόσος της πιθανόν προέκυψε από αποτυχία και στις δύο γραμμές της άμυνας. Στην οικογένειά της, η δεύτερη γραμμή άμυνας υποκατέστησε τις γενετικές ελλείψεις της πρώτης γραμμής άμυνας» εξηγεί ο Casanova. «Έτσι μπορέσαμε να διακρίνουμε πώς δύο άτομα με την ίδια λοίμωξη, και ακόμη και με το ίδιο DNA, μπορεί να έχουν πολύ διαφορετικές νόσους».