Συνέντευξη στην Νικολέτα Ντάμπου
”Ως τομέας υψηλού κινδύνου σε κρούσματα διαφθοράς έχει αναγνωριστεί ο τομέας της Υγείας, κατέχοντας το μεγαλύτερο ποσοστό συχνότητας 17,80 % έναντι άλλων τομέων ‘’ , αποκαλύπτει ο κ. Δημοσθένης Κασσαβέτης- Ειδικός Γραμματέας Σώματος Επιθεωρητών – Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης , σε αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε στο Healthweb. Και γι’ αυτόν τον λόγο ,έχει εκπονηθεί ειδικό σχέδιο δράσης από το Υπουργείο Υγείας , σε συνεργασία με τον ΟΟΣΑ, ο οποίος παρέχει τεχνική βοήθεια στη χώρα μας.
Παράλληλα, ο κ. Δημοσθένης Κασσαβέτης, απαντάει για το σκάνδαλο Novartis και εάν τελικά υπάρχει .Ενώ , μας παραθέτει τις προτάσεις του Σώματος Επιθεωρητών – Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης, ώστε να μειωθεί η διαφθορά.
Ας δούμε αναλυτικά την συνέντευξη
Κύριε Κασσαβέτη ,πόσους ελέγχους έχετε πραγματοποιήσει από το 2015 που έχετε αναλάβει την θέση του ειδικου Γραμματέα Σώματος Επιθεωρητών – Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης;
Κατά την τετραετία 2015-2018, εισήλθαν στο Σώμα 9.146 υποθέσεις και όλες αξιολογήθηκαν. Ερευνήσαμε περίπου 6.900 υποθέσεις και επ’ αυτών εκδόθηκαν πορισματικές εκθέσεις και εκθέσεις διαπιστώσεων ελέγχου.
Ποια είναι τα ευρήματα;
Σε ποσοστό περίπου 28% βρήκαμε ευθύνες περί την τέλεση των υπηρεσιακών καθηκόντων, ενώ για υποθέσεις στις οποίες υπάρχουν παραπτώματα με ενδεχόμενες ποινικές διαστάσεις τις στέλνουμε και στον αρμόδιο Εισαγγελέα, όπως είμαστε υποχρεωμένοι εκ του νόμου. Επιπλέον, διενεργήσαμε περίπου 90 ελέγχους περιουσιακής κατάστασης υπηρετούντων προσώπων στο Δημόσιο. Από τους ελέγχους αυτούς προέκυψαν πόροι που δεν δικαιολογούνταν από νόμιμα και εμφανή εισοδήματα, συνολικού ύψους 13 εκατομμυρίων ευρώ. Το ίδιο διάστημα διενεργήσαμε περίπου 180 προκαταρκτικές έρευνες, κατόπιν εισαγγελικών παραγγελιών, για πολύ σοβαρές υποθέσεις.
Γιατί τα κρούσματα διαφθοράς γίνονται περισσότερα στο χώρο της Υγείας;
Οι δυσλειτουργίες και οι παθογένειες εντοπίζονται στο σύνολο της δημόσιας διοίκησης και όχι μόνο στο χώρο της Υγείας. Άλλωστε, σε μια γενικευμένη κρίση, δεν μπορείς να βρεις οάσεις. Ορισμένοι τομείς, στατιστικά και σε απόλυτα νούμερα, εμφανίζονται στις πρώτες θέσεις τέτοιων φαινομένων, λόγω, κυρίως, του μεγάλου αριθμού των φορέων τους, τις σημαντικές, πολυάριθμες και πολυεπίπεδες αρμοδιότητές τους και κατά συνέπεια, το μεγάλο αριθμό ελέγχων που διενεργούναι στις δομές τους.
Πρόκειται, όπως αντιλαμβάνεστε, για υπηρεσίες και για οργανικές μονάδες που έρχονται σε συνεχή επαφή με τον πολίτη/ επιχείρηση προκειμένου αυτός να εξυπηρετηθεί και για τομείς που συνδέονται με την καθημερινότητα των πολιτών.
Ποιο είναι το σχέδιο της κυβέρνησης για να αντιμετωπίσει τα κρούσματα διαφθοράς στον τομέας της Υγείας ;
Η ελληνική κυβέρνηση εκπονεί και υλοποιεί επιμέρους σχέδια κατά της διαφθοράς σε τομείς υψηλού κινδύνου. Τα επιμέρους σχέδια εντάσσονται στο Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Διαφθοράς. Ως ένας τομέας υψηλού κινδύνου στο συγκεκριμένο Σχέδιο έχει αναγνωριστεί ο τομέας της Υγείας και για το λόγο αυτό έχει εκπονηθεί ειδικό σχέδιο δράσης από το αρμόδιο Υπουργείο, σε συνεργασία με τον ΟΟΣΑ που παρέχει τεχνική βοήθεια στη χώρα μας.
Σε έρευνα με βάση συγκεκριμένο ερωτηματολόγιο που διενήργησε το Σώμα Επιθεωρητών – Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης (Σ.Ε.Ε.Δ.Δ.) , στο πλαίσιο της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, ο τομέας της Υγείας είναι αυτός στον οποίο, κατά τους ερωτώμενους πολίτες, το ΣΕΕΔΔ πρέπει να επικεντρώσει τη δράση του. Το ενδιαφέρον των πολιτών εστιάζεται πρωτίστως σε αντικείμενα που άπτονται του τομέα της Υγείας. Ακολουθούν εκείνα των Δημοσίων συμβάσεων και των Αδειών δόμησης/πολεοδομικών αυθαιρεσιών.
| Τομείς ελεγκτικού έργου στους οποίους το Σ.Ε.Ε.Δ.Δ. θα πρέπει να επικεντρώσει τη δράση του | Σχετική συχνότητα |
| Υγεία | 17,80 |
| Δημόσιες συμβάσεις, δημόσια/δημοτικά έργα | 15,41 |
| Άδειες δόμησης και έλεγχοι πολεοδομικών αυθαιρεσιών | 14,21 |
| Παιδεία | 10,76 |
| Άδειες: ίδρυσης επιχειρήσεων, άσκησης επαγγέλματος | 9,83 |
| Αναπτυξιακά προγράμματα | 9,69 |
| Πρόνοια, Ασφάλιση | 9,03 |
| Φυσικό περιβάλλον (δάση) | 9,03 |
| Μεταφορές, Επικοινωνίες | 4,25 |
| 100,00 |
Ενδιαφέρον έχει και η αποτύπωση της σχετικής στάσης των δημοσίων υπαλλήλων, οι οποίοι, κατά τεκμήριο, γνωρίζουν «εκ των έσω» τα προβλήματα της διοίκησης, όπου και πάλι την πρώτη θέση καταλαμβάνει ο τομέας της Υγείας.
Ποιες είναι οι προτάσεις της υπηρεσίας σας για να μειωθεί η διαφθορά στιον χώρο της Υγείας ;
Πέρα από την αντιμετώπιση των φαινομένων διαφθοράς και κακοδιοίκησης, όπου αυτά εντοπίζονται, παράλληλα, το ΣΕΕΔΔ επιχειρεί να προσεγγίσει την διοίκηση με εισηγήσεις επίλυσης προβλημάτων. Μέσα από τη συναγωγή ειδικών και γενικότερων εκτιμήσεων και συμπερασμάτων και να αποσαφηνίσει στόχους και προτεραιότητες για το μέλλον. Να πω , ότι η προσωρινή σύνταξη που ανακούφισε χιλιάδες συμπολίτες μας ήταν μια πρόταση του ΣΕΕΔΔ. Όπως και η γνωστοποίηση αντί για την αδειοδότηση σε πολλές οικονομικές δραστηριότητες.
Το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα στην ελεγκτική διαδικασία, δεν αποτελεί σημαντική παράμετρο;
Ναι , φυσικά είναι μια άλλη σημαντική παράμετρος , το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα στην ελεγκτική διαδικασία:. Είναι πράγματι ιδιαίτερα σημαντικό να αποκαλύπτονται και να πατάσσονται τα φαινόμενα διαφθοράς στο Δημόσιο Τομέα. Εάν όμως αυτό δε συνδυάζεται με τον ανασχεδιασμό των διαδικασιών και την αύξηση του επιπέδου ασφαλείας των εσωτερικών δικλείδων των συστημάτων των φορέων του Δημοσίου, με τρόπο που να μην επιτρέπουν την επανάληψη τέτοιων φαινομένων, τότε δεν μπορούμε να μιλάμε για πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα κατά την ελεγκτική διαδικασία. Τότε θα περιμένουμε απλά την επανεμφάνιση ίδιων καταστάσεων.
Ποιος είναι ο ρόλος της πρόληψης ;
Η ανάπτυξη προληπτικών πολιτικών καταπολέμησης της διαφθοράς και αντιμετώπισης της κακοδιοίκησης είναι επίσης σημαντική. Απαιτείται η ανάπτυξη κουλτούρας ακεραιότητας, η αλλαγή στάσης και αντίληψης των οργάνων του κρατικού μηχανισμού, η θέσπιση κανόνων δεοντολογίας και η αυτοδέσμευση για την τήρησή τους, η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης, των πολιτών, ξεκινώντας από τη σχολική ηλικία και τέλος, η ανάπτυξη συνεργειών ανάμεσα σε όλους τους συναρμόδιους φορείς και σε τελική ανάλυση η συστράτευση όλων.
Τελικά όλες οι νομοθετικές παρεμβάσεις βοηθάνε στην μείωση της διαφθοράς ή όχι;
Η ελεγκτική παρέμβαση του ΣΕΕΔΔ, δεδομένου ότι αυτό δεν ασκεί περιορισμένη τομεακή δράση, αλλά οι αρμοδιότητές του καταλαμβάνουν ολόκληρο το φάσμα της διοίκησης και αυτοδιοίκησης, δεν εξαντλείται στην εισήγηση μεμονωμένων προτάσεων που αφορούν μεμονωμένες υπηρεσίες, αλλά με συνεχή και συνεπή προσπάθεια, επιδιώκει την επίτευξη του μακροσκοπικού στόχου της εξεύρεσης μόνιμων και μακροπρόθεσμων λύσεων σε προβλήματα που έχουν εντοπιστεί και αφορούν όλες τις ομοειδείς υπηρεσίες. Μέσα από την εξέταση πλήθους ομοειδών περιπτώσεων και όχι μεμονωμένων υποθέσεων.
Για τον λόγο αυτό οι νομοθετικές παρεμβάσεις που προτείνουμε είναι απολύτως απαραίτητες και συμβάλλουν στην καταπολέμηση της κακοδιοίκησης και κατ΄ επέκταση της διαφθοράς. Οι σημαντικές νομοθετικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης προς αυτή την κατεύθυνση έχουν αναγνωριστεί και από διεθνείς οργανισμούς.
Έχετε στοιχεία για όσους έχουν παραπεμφθεί για σκάνδαλα στην δικαιοσύνη ;
Κατά την προαναφερόμενη τετραετία διενεργήσαμε περίπου 180 προκαταρκτικές έρευνες, κατόπιν εισαγγελικών παραγγελιών, για πολύ σοβαρές υποθέσεις.
Τι έγινε με αυτές τις υποθέσεις;
Οι υποθέσεις αυτές, όπως και όσες άλλες διαβιβάζονται στον αρμόδιο εισαγγελέα για την αναζήτηση τυχόν ποινικών ευθυνών, παίρνουν το δρόμο τους, σε μια διακριτή διαδικασία, σε επίπεδο απονομής Δικαιοσύνης. Το ΣΕΕΔΔ προχωράει στους επόμενους ελέγχους.
Ποια αντικείμενα ελέγχεται στους δημόσιους φορείς Υγείας και ποια είναι τα γενικά συμπεράσματα;
Οι έλεγχοι του ΣΕΕΔΔ, όπως αποτυπώνονται στην έκθεση πεπραγμένων που συντάσσουμε κάθε χρόνο, αφορούν νοσοκομειακά ιδρύματα αλλά και άλλους φορείς του τομέα Υγείας. Ελέγχουμε το σύνολο των διοικητικών διαδικασιών που λαμβάνουν χώρα εντός αυτών των φορέων, με έμφαση στις διαδικασίες με οικονομικό υπόβαθρο.
Πείτε μας ένα παράδειγμα
Να σας πω, για παράδειγμα τις συμβάσεις προμηθειών, έργων και υπηρεσιών, με κύριο εύρημα φαινόμενα κατατμήσεων των αντίστοιχων δαπανών και συνεπώς απευθείας αναθέσεις, διαδικασίες χρηματοδοτήσεων, περιπτώσεις αδικαιολόγητων παρεκκλίσεων, σε διοικητικό επίπεδο, κατά την παροχή ιατρικών υπηρεσιών, μη ορθολογική λειτουργία συλλογικών οργάνων κ.λπ.
Ξέρετε σε ένα νοσοκομείο, η σήμανση που μπορεί να μας φαίνεται κάτι ασήμαντο, μπορεί να είναι πολύ σημαντικό ζήτημα, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε σπατάλη χρόνου, σύγχυση, αδικαιολόγητη περιπλάνηση των επισκεπτών και ένα αδικαιολόγητο διοικητικό βάρος.
Υπάρχει σκάνδαλο Novartis ; Υπάρχουν συγκεκριμένα στοιχεία ή μόνο μαρτυρίες ότι κάτι είδαν και κάτι άκουσαν;
Όπως γνωρίζετε, διαθέτουμε Επιθεωρητές – Ελεγκτές μας σε κλιμάκια των μεγάλων υποθέσεων που απασχολούν τηΝ χώρα, (ΚΕΕΛΠΝΟ, Νοvartis κ.λπ.), έχουμε στενή συνεργασία με τους Εισαγγελείς Διαφθοράς και την Ελληνική Αστυνομία. Θυμίζω τους πρόσφατους ελέγχους, σε συνεργασία με την Υπηρεσία Εσωτερικών Υποθέσεων της Ελληνικής Αστυνομίας, για τις διαδικασίες ελληνοποιήσεων και χορήγησης διπλωμάτων οδήγησης που οδήγησαν σε σειρά συλλήψεων εμπλεκομένων προσώπων, καθώς διαπιστώθηκε η κατάρτιση πλαστών εγγράφων και άλλες μη νόμιμες ενέργειες.
Όσον αφορά στη συμμετοχή του ΣΕΕΔΔ σε μικτά κλιμάκια ελέγχων στο χώρο της Υγείας, αντιλαμβάνεστε, πρόκειται για υποθέσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη και θα αξιολογηθούν από τις αρμόδιες δικαστικές και εισαγγελικές αρχές.
Κύριε Κασσαβέτη , πείτε μας δυο λόγια για την υπηρεσία σας, το Σώμα επιθεωρητών ελεγκτών δημόσιας διοίκησης και τις επιτυχίες της .
Το ΣΕΕΔΔ, φέτος, κλείνει είκοσι χρόνια λειτουργίας και στελεχώνεται με 152 επιθεωρητές-ελεγκτές και διαθέτει εκτός της Κεντρικής Υπηρεσίας στην Αθήνα, 6 Περιφερειακά Γραφεία. Το ελεγκτικό έργο του ΣΕΕΔΔ αφορά στο σύνολο της Δημόσιας Διοίκησης και σκοπεί στην καταπολέμηση των φαινομένων κακοδιοίκησης και διαφθοράς. Είναι στόχος υψίστης προτεραιότητας, στον οποίο τόσο η πολιτεία όσο και η κοινωνία αποδίδουν ιδιαίτερη σημασία.
Ειδικότερα, όπως γνωρίζετε, η δράση του σώματος επιθεωρητών ελεγκτών δημόσιας διοίκησης, κατά το νόμο, τη διασφάλιση της εύρυθμης και αποτελεσματικής λειτουργίας της Διοίκησης, με την επισήμανση όχι μόνο φαινομένων διαφθοράς, αλλά κακοδιοίκησης, αδιαφανών διαδικασιών, αναποτελεσματικότητας, χαμηλής παραγωγικότητας και ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Δεδομένου ότι η δράση του ΣΕΕΔΔ δεν περιορίζεται σε συγκεκριμένο τομέα (υγεία, μεταφορές, δημόσια έργα, οικονομία κ.λπ.) αλλά εκτείνεται σε όλο το φάσμα της Δημόσιας Διοίκησης, οι προτάσεις του στηρίζονται στην εξέταση μεγάλου αριθμού ομοειδών περιπτώσεων και όχι μεμονωμένων υποθέσεων.
Το Σ.Ε.Ε.Δ.Δ. έχει σήμερα στο ενεργητικό του πληθώρα σημαντικών ελεγκτικών παρεμβάσεων σε διάφορους τομείς της διοικητικής δράσης, οι οποίες το αναδεικνύουν ως έναν βασικό ελεγκτικό φορέα, για την αποκατάσταση της νομιμότητας, την προαγωγή της διαφάνειας και την ενίσχυση της λογοδοσίας στο δημόσιο τομέα.
Θέτω υπόψη σας ότι, στο ΣΕΕΔΔ έχει αναπτυχθεί και λειτουργεί ηλεκτρονική πλατφόρμα παρακολούθησης των ενεργειών των δημοσίων φορέων για τους πλαστούς τίτλους, καθώς και ανάλογο πληροφορικό σύστημα για τον έλεγχο και την παρακολούθηση της πορείας των πειθαρχικών υποθέσεων πανελλαδικά. Τέλος, ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο έλεγχος και η παρακολούθηση, ανά δίμηνο, της πορείας υλοποίησης των προτάσεών μας, όπως αυτές διατυπώνονται στις εκθέσεις και τα πορίσματά μας, μέσα από ένα σύγχρονο και αξιόπιστο σύστημα που έχουμε αναπτύξει.
Εσείς πόσα χρόνια είσαστε στην υπηρεσία του Σ.Ε.Ε.Δ.Δ. ;
Τοποθετήθηκα από τον Πρωθυπουργό κ. Τσίπρα το Μάιο του 2015. Το ΣΕΕΔΔ υπάγεται στο Υπουργείο Δικαιοσύνης Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Συναφώς αναφέρεται στον Υπουργό Δικαιοσύνης, στον Αναπληρωτή Υπουργό Δικαιοσύνης και στα συναρμόδια Κυβερνητικά όργανα, κατά την υλοποίηση των πολιτικών του υπουργείου, στους τομείς που συνδέονται με τον σκοπό και τους τομείς δράσεις του Σώματος, όπως προβλέπονται στο νόμο 3074/2002.
Μιλήστε μας για εμπειρία σας , στην θέση του Ειδικού γραμματέα στο Σώμα επιθεωρητών ελεγκτών δημόσιας διοίκησης;
Θα σας πω μόνο το εξής: Μετά από μερικές δεκαετίες πανεπιστημιακής καριέρας, αλλά και μάχιμης δικηγορίας, διαπίστωσα ότι δε γνώριζα πολλά και σημαντικά πράγματα για την λειτουργία του κρατικού μηχανισμού, ως προς το συσχετισμό δυνάμεων που αναπτύσσεται στο εσωτερικό του. Σε κάθε περίπτωση, το ΣΕΕΔΔ είναι μια καθημερινή εμπειρία, ένα σχολείο, να το πω απλά, για μένα και για όλα τα στελέχη μας.
Γιατί επιλέξατε να εργάζεστε στο Σώμα επιθεωρητών ελεγκτών δημόσιας διοίκησης;
Είναι γνωστές οι εκτεταμένες παθογένειες της Δημόσιας Διοίκησης και ήταν για μένα μια πρόκληση να συμβάλλω με όλες τις δυνάμεις μου στη μεγάλη προσπάθεια για ένα καλύτερο κράτος.
Το έχω ξαναπεί, ως χώρα είχαμε πάρει διαζύγιο από τους ελέγχους και αυτό απεδείχθη καταστροφικό, διότι είναι ένας από τους σοβαρούς λόγους για τις παθογένειες τους κράτους μας. Μια χώρα χωρίς κράτος αξιόπιστο και πλήρως οργανωμένο δεν μπορεί να πάει μπροστά και δε μπορεί να οδηγήσει την κοινωνία σε θετικές κατευθύνσεις. Οι Δημόσιες πολιτικές, εφαρμόζονται από την δημόσια διοίκηση. Η πορεία και η ποιότητα της εφαρμογής πρέπει να ελέγχονται και ακριβώς στο επίπεδο αυτό αναφέρεται ο σημαντικός ρόλος του ελεγκτικού μας έργου.