Ο εθισμός στο φαγητό σχετίζεται με την κατάσταση, όπου η ανάγκη για φαγητό γίνεται ψυχαναγκαστική ή και ανεξέλεγκτη. Αυτή η συμπεριφορά καταναγκασμού, μπορεί να είναι απόρροια ενός συναισθήματος, όπως η θλίψη, ο θυμός ή το άγχος. Σε αυτές τις περιπτώσεις, το ανθρώπινο σώμα χρειάζεται τροφή για να λειτουργήσει. Ο εθισμός αφορά συγκεκριμένα είδη τροφών, συνήθως ανθυγιεινά, όπως τα γλυκά, τα πατατάκια ή το λευκό ψωμί. Συνδέεται άμεσα με τις διατροφικές διαταραχές, όπως την παχυσαρκία, τη βουλιμία και άλλες.
Μία θεωρία που επικρατεί, είναι ότι οι ασθενείς αρχίζουν να εξαρτώνται από συγκεκριμένα τρόφιμα. Με παρόμοιο τρόπο λειτουργεί και ο εθισμός στο αλκοόλ ή τη νικοτίνη.Η κατανάλωση τροφίμων προκαλεί χημικές αντιδράσεις, εκκρίνεται ντοπαμίνη, που «ανταμείβει» και ευχαριστεί τον οργανισμό. Η ντοπαμίνη και άλλες χημικές ουσίες, λειτουργούν και ως προσωρινή «λύτρωση» από τη συναισθηματική δυσφορία.
Ορισμένοι ερευνητές, μέσα από τις μελέτες τους, υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι τα τρόφιμα εθίζουν τον οργανισμό, όπως το αλκοόλ ή η νικοτίνη. Θεωρούν ότι ο όρος «εθισμός στο φαγητό» είναι παραπλανητικός, διότι υπονοεί ότι τα συστατικά των τροφών είναι αυτά που εθίζουν τον οργανισμό.
Ο εθισμός μπορεί να χωριστεί σε δύο κατηγορίες, στον εθισμό σε ουσίες, όπως είναι τα φάρμακα, ή σε μια συμπεριφορά, όπως είναι το φαγητό.
Παρά το γεγονός ότι ο εθισμός στο φαγητό μπορεί να επιβαρύνει το βάρος, δεν είναι απόλυτο. Το 10% όσων πάσχουν από εθισμό στο φαγητό είναι λιποβαρή ή έχουν κατάλληλο βάρος.
Ποιες τροφές σχετίζονται με τον εθισμό στο φαγητό
Οι τροφές που συνδέονται άμεσα με τον εθισμό στο φαγητό, είναι οι πλούσιες σε λίπος, ζάχαρη ή άμυλο.
Η Κλίμακα Διατροφικού Εθισμού του Yale είναι ένα ερωτηματολόγιο σχεδιασμένο για να βοηθήσει στη διάγνωση του προβλήματος. Σύμφωνα με τις απαντήσεις χιλιάδων ερωτηθέντων, οι πιο εθιστικές τροφές είναι το παγωτό, τα πατατάκια, οι τηγανιτές πατάτες, τα γλυκά, η σοκολάτα, τα μπισκότα, το άσπρο ψωμί και τα ζυμαρικά.
Με ποια συμπτώματα εκδηλώνεται
Τα συμπτώματα μπορεί να είναι σωματικά, συναισθηματικά και κοινωνικά. Αυτά περιλαμβάνουν κυρίως την ενασχόληση του ατόμου να φάει, εξάρσεις υπερφαγίας, άμετρη κατανάλωση φαγητού για συναισθηματική απελευθέρωση, ακόμη και σε σημείο που να προκαλεί δυσφορία ή πόνο στο σώμα. Ο εθισμός επηρεάζει και την κοινωνική ζωή του ατόμου.
Προκαλεί έντονα συναισθήματα ντροπής, δυσφορίας, ενοχής και μειωμένης αυτοεκτίμησης.
Μπορεί να προκαλέσει και φυσικές αντιδράσεις, όπως έντονο περιορισμό στην τροφή, καταναγκαστική άσκηση και εμετό, που προκαλεί ο ίδιος ο ασθενής.
Θεραπεία και διαχείριση
Η θεραπεία επικεντρώνεται στις συναισθηματικές, ψυχολογικές και σωματικές ανάγκες του ασθενή.
Το πρώτο στάδιο περιλαμβάνει τη διακοπή της καταστροφικής υπερκατανάλωσης φαγητού.
Οι θεραπευτές στοχεύουν στο να αντικαταστήσουν τις ανθυγιεινές διατροφικές συνήθεις με υγιεινές. Παράλληλα, παρέχουν θεραπεία για να αντιμετωπίσουν τα ψυχολογικά προβλήματα, όπως την κατάθλιψη και το άγχος.
Οι πιο αποτελεσματικές θεραπείες είναι να καταφέρει ο ασθενής να αλλάξει τρόπο ζωής και βρει νέους τρόπους αντιμετώπισης για τους παράγοντες που προκαλούν την εξάρτηση. Ο ασθενής μπορεί να κάνει θεραπεία μόνος ή και σε ομάδα.
Μια επιπλέον λύση είναι τα φάρμακα, που χρησιμοποιούνται για την ανακούφιση των συμπτωμάτων κατάθλιψης και άγχους.
Ο θεραπευτής μπορεί να επικεντρωθεί στα αίτια που επηρεάζουν την ψυχολογία του ασθενή και να βρουν λύση.
Αν υπάρχει κάποιο τραύμα από περασμένο γεγονός, πρέπει να αντιμετωπιστεί.
Η σωστή διατροφή είναι ένα βασικό βήμα για το νέο τρόπο ζωής του ασθενή.
Πρέπει να αντικατασταθούν τα επεξεργασμένα τρόφιμα και τα γλυκά, με θρεπτικές τροφές.
Ο ασθενής δεν πρέπει να ενδίδει αμέσως στις ξαφνικές λιγούρες και να δείχνει εγκράτεια.
Η συστηματική άσκηση έχει πολύ σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση του προβλήματος, όπως και η δύναμη του ασθενή να μπορεί να μειώσει το στρες που προκαλείται από τη δουλειά, αλλά και το κοινωνικό άγχος. Ο εθισμός στο φαγητό μπορεί να γίνει μια επώδυνη κατάσταση, αλλά υπάρχουν τρόποι αντιμετώπισης. Όλα ξεκινάνε από την ψυχολογική και τη συναισθηματική κατάσταση του ατόμου.
Διαβάστε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις για την υγεία από την Ελλάδα και τον ΚόσμοΑκολουθήστε το healthweb.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
