Μνήμη Ανάμνηση: Πώς να ανακτήσετε μια χαμένη μνήμη

Μνήμη Ανάμνηση: Μερικές φορές οι αναμνήσεις ορισμένων εμπειριών παραμένουν ξεκάθαρα ακέραιες καθ' όλη τη ζωή μας, όπως για παράδειγμα η στιγμή που δεχτήκατε μια πρόταση γάμου ή η πρώτη φορά που κρατήσατε το μωρό σας στην αγκαλιά σας. Άλλες σημαντικές αναμνήσεις από το μακρύ παρελθόν μπορεί να είναι πιο δύσκολο να ανακληθούν. Αυτό δε σημαίνει απαραίτητα πως δεν είναι πια μαζί σας, αλλά μάλλον ότι χρειάζεται από μέρους σας μια προσπάθεια για να ανακτηθούν.

Από τις πολλές αναμνήσεις που συγκεντρώνετε καθημερινά, μόνο εκείνες που επισημαίνονται ως σημαντικές καταγράφονται στα μακροπρόθεσμα αρχεία του εγκεφάλου σας. “Έχουμε ένα σύστημα στον εγκέφαλό μας που επισημαίνει μνήμες που είναι σημαντικές με κάποιο τρόπο, ώστε να τις θυμόμαστε στο μέλλον”, εξηγεί ο Δρ Andrew Budson, νευρολόγος και επικεφαλής της Γνωστικής και Συμπεριφορικής Νευρολογίας στο VA Boston Healthcare System.

Δύο πράγματα δεικνύουν μια μνήμη ως ξεχωριστή:

• Συναισθημα: “Ο γάμος είναι παράδειγμα ενός πολύ συναισθηματικού γεγονότος. Σε αυτήν την περίπτωση, ένα πλήθος χημικών ουσιών του εγκεφάλου ενεργοποιούνται καθώς καταγράφονται οι σχετικές αναμνήσεις”, λέει ο Δρ Budson.
• Προσωπική σημασία: “Ίσως θυμάσαι τι έφαγες για πρωινό σήμερα το πρωί και τι ρούχα φορούσες χθες. Αλλά αν σε ρωτήσω για αυτά σε λίγες μέρες ή ένα μήνα, δεν θα έχεις αναμνήσεις, γιατί αυτά απλά δεν είναι σημαντικά για σένα”, εξηγεί ο Δρ Budson.

Η γήρανση επηρεάζει την ανάκτηση

Μερικές φορές ακόμη και ειδικές ή σημαντικές αναμνήσεις είναι πιο δύσκολο να ανακληθούν. Αρκετοί παράγοντες που σχετίζονται με την ηλικία συμβάλλουν σε αυτήν την αδυναμία ενθύμησης:

• Η μνήμη φθίνει μετά την ηλικία των 30 ετών: “Υπάρχουν καλές ενδείξεις ότι η ικανότητά μας να ανακτήσουμε πληροφορίες κορυφώνεται μεταξύ 20 και 30 ετών. Μέχρι τα 50, οι μετωπικοί λοβοί, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για την αναζήτηση αναμνήσεων, δεν δουλεύουν πια όπως στο παρελθόν”, λέει ο Δρ. Budson και προσθέτει:
• Οι αναμνήσεις εξασθενίζουν με το χρόνο: “Εάν δεν έχετε σκεφτεί επί μιας ανάμνησης εδώ και χρόνια, δεν θα είναι τόσο ζωντανή και ισχυρή όσο παλιά. Μη επανεξετάζοντας τη μνήμη, λέτε στον εγκέφαλό σας ότι δεν είναι σημαντική και άλλες αναμνήσεις μπορεί να τοποθετηθούν πάνω από αυτή”.
• Χρειαζόμαστε βοήθεια για να ανατρέξουμε στη μνήμη μας: “Όταν είμαστε νεότεροι, ένα εσωτερικό σύνθημα – απλά το να σκεφτούμε κάτι – μπορεί να βοηθήσει στην ανάκτηση μιας μνήμης, αλλά όταν είμαστε μεγαλύτεροι, βασιζόμαστε περισσότερο σε εξωτερικά στοιχεία για να ανακτήσουμε αναμνήσεις, όπως σε έναν ήχο ή μια εικόνα”.

Τι να κάνετε για να επανεργοποιήσετε μια παλιά μνήμη που έχει ξεθωριάσει;

Για να επανενεργοποιήσετε μια παλιά μνήμη, πρέπει να σκεφτείτε τις αισθήσεις που είχαν κινητοποιηθεί, καθώς η μνήμη καταγραφόταν. Αυτό συμβαίνει επειδή καθώς βιώνατε κάτι ιδιαίτερο ή σημαντικό, οι αντιλήψεις σας – εικόνες, ήχοι, μυρωδιές, γεύσεις, σκέψεις ή συναισθήματα – αποθηκεύονταν σε ένα μέρος του εγκεφάλου (φλοιός) και έπειτα συνδέονταν ως μνήμη σε άλλο μέρος του εγκεφάλου (ιππόκαμπος) και με αυτόν τον τρόπο επισημαίνονταν ώστε οι μετωπικοί λοβοί να μπορούν να ανακτήσουν το μοτίβο των πληροφοριών αργότερα.

Ένα σύνθημα από το περιβάλλον σας (όπως η ακρόαση ενός τραγουδιού) ή ένα σύνθημα που δημιουργείτε (όπως η σκέψη για την αποφοίτησή σας από το λύκειο) μπορεί να σας βοηθήσει να ανακτήσετε μια μνήμη. “Όσο πιο συγκεκριμένες είναι οι ενδείξεις για τα επεισόδια της ζωής που προσπαθείτε να θυμηθείτε, τόσο πιο πιθανό είναι να έχετε ένα μοτίβο που να ταιριάζει και να ανακινήσετε μια παλιά μνήμη”, λέει χαρακτηριστικά ο Δρ Budson.

Ακολουθούν μερικές ιδέες για δημιουργία “συνθημάτων” ανάμνησης

Επειδή μπορεί να μην θυμάστε αυθόρμητα στοιχεία που σχετίζονται με μια πολύ ξεχασμένη μνήμη, θα πρέπει να δημιουργήσετε μερικά. Ο Δρ Budson συνιστά να δοκιμάσετε αυτές τις στρατηγικές:

• Κοιτάξτε παλιές φωτογραφίες του σπιτιού, της οικογένειας ή των φίλων σας
• Διαβάστε ένα ποίημα που γράψατε ή σας άρεσε να διαβάζετε όταν ήσασταν νεότεροι
• Κρατήστε ένα παλιό ρούχο που έχετε αποθηκεύσει
• Διαβάστε ένα παλιό γράμμα, προσωπικό ημερολόγιο ή άρθρο εφημερίδας
• Ακούστε ένα παλιό τραγούδι που αγαπούσατε – εσείς ή κάποιο μέλος στην οικογένειά σας
• Μαγειρέψτε ένα γεύμα που η μαμά ή ο μπαμπάς σας συνήθιζε να φτιάχνει για εσάς
• Μυρίστε κάτι που μπορεί να ενεργοποιήσει τη μνήμη σας, όπως ένα βιβλίο, μαξιλάρι, άρωμα ή φαγητό
• Επισκεφτείτε ένα μέρος από τις μέρες της νιότης σας
• Παρακολουθήστε μια παλιά ταινία ή τηλεοπτική εκπομπή

Εστιάστε σε προγενέστερες επιτυχίες για να λάβετε καλύτερες αποφάσεις

Ένας μικρός απογευματινός ύπνος μπορεί να ωφελήσει την υγεία σας

Οι επιπτώσεις του lockdown στη μνήμη και τις διεργασίες σκέψης