ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
Ο Γραμματέας του Φαρμακευτικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης Γιώργος Κιοσές μίλησε στην διαδικτυακή εκπομπή Υγείας Opinion Health του www.healthweb.gr με την Νικολέτα Ντάμπου για τα θέματα που αφορούν στους φαρμακοποιούς αλλά και στο 8ο Πανελλήνιο Συνέδριο Εφαρμοσμένης Φαρμακευτικής που ολοκληρώθηκε πρόσφατα.
Κύριε Κιοσέ ας ξεκινήσουμε από το 8ο Πανελλήνιο Συνέδριο Εφαρμοσμένης Φαρμακευτικής που ολοκληρώθηκε πρόσφατα και διοργάνωσε ο Φαρμακευτικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης. Πως εξελίχθηκαν οι εργασίες φέτος που ήταν και διαδικτυακό;
Εξελίχθηκαν απρόσμενα καλά, παρ’ όλο που πλέον τα διαδικτυακά συνέδρια φαίνεται να ανήκουν στο παρελθόν, το δικό μας συνέδριο που επιλέξαμε να το κάνουμε διαδικτυακά, μιας και η προετοιμασία ενός τόσο βαθέως επιστημονικού συνεδρίου θέλει πολύ καιρό πριν να αποφασιστεί αν θα είναι διαδικτυακό ή όχι, ας ελπίσουμε ότι θα είναι το τελευταίο και του χρόνου θα γίνει δια ζώσης το 9ο Συνέδριο. Είχαμε μεγάλη συμμετοχή από φαρμακοποιούς, βοηθούς φαρμακοποιούς, φοιτητές από όλη την Ελλάδα και νομίζω ότι για τα δεδομένα του σήμερα πλέον οι φαρμακοποιοί, για άλλη μια χρονιά είναι up to date, ενημερωμένοι για να μπορέσουμε να ασκήσουμε το λειτούργημά μας στην πράξη, στον πάγκο τους, εφαρμοσμένα.
Άρα είχε μεγάλο αριθμό κόσμου;
Πάντα έχει μεγάλο αριθμό κόσμου και τώρα που είναι διαδικτυακό είναι λίγο μεγαλύτερος, ωστόσο είμαστε σίγουροι ότι δια ζώσης η ζύμωση με τους φαρμακοποιούς σε μία συνεδριακή αίθουσα προσφέρει πολλά παραπάνω από ένα ιντερνετικό σεμινάριο.
Υπήρχε επίδειξη των πρώτων βοηθειών από τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό;
Ναι, ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός ως πρωτοπόρος στις πρώτες βοήθειες στη χώρα μας, πολλές φορές και ανά τακτά ή ακόμα και 2-3 χρόνια διαστήματα κάνει ενημερωμένες επιδείξεις πρώτων βοηθειών σε επαγγελματίες υγείας μεταξύ αυτών και εμάς τους φαρμακοποιούς. Από το 2000 που ασχολούμαι έτσι με το επάγγελμα πολλές φορές έχουν γίνει, ξαναέγινε κάτι τέτοιο στο συνέδριό μας, ταυτόχρονα γίνονται και σεμινάρια και στην πόλη μας, στη Θεσσαλονίκη αλλά και σε όλη την Ελλάδα με τα νεότερα δεδομένα στις πρώτες βοήθειες μιας και το φαρμακείο αποτελεί τον βασικότερο κατά βάση πυλώνα της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας.
Έτσι είναι, γιατί όλοι μας καταφεύγουμε πρώτα στο φαρμακείο. Κύριε Κιοσέ στο Συνέδριο παρουσιάστηκε και μία καινοτόμα προσπάθεια από την ομάδα iGEM–MetaThessπου αφορούσε στην ανάπτυξη ενός διαγνωστικού εργαλείου για την πρώιμη ανίχνευση καρκίνου του πνεύμονα. Μιλήστε μας γι’ αυτό, ποια είναι τα πλεονεκτήματα του εργαλείου αυτού;
Ο Καθηγητής μας που ήταν και Καθηγητής προσωπικά δικός μου πριν πολλά χρονιά, ο κύριος Βιζιριανάκης, εδώ και αρκετά χρόνια έχει ανέβει στο άλμα με αυτή την ομάδα iGEM της Θεσσαλονίκης και προσπαθούνε συνεχώς να περάσουν την έρευνα και σε νεότερες γενιές επιστημόνων, ακόμα και σε φοιτητές. Έχουν πάει πάρα πολύ καλά, έχουν πολύ μεγάλη υποστήριξη και από τον Φαρμακευτικό Σύλλογο Θεσσαλονίκης, πέρυσι βραβεύτηκαν κιόλας σε διεθνή συνέδρια στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, φέτος μας παρουσιάσανε αυτό το διαγνωστικό εργαλείο για τον καρκίνο του πνεύμονα, το οποίο ουσιαστικά βασίζεται σε απλή λήψη αίματος, είναι μία πρωτόλεια έρευνα που έχει πάρα πολύ μεγάλο μέλλον και δίνει ελπίδες στην επιστημονική κοινότητα και μιας και αν ακούσουμε τώρα και την παγκόσμια επιστημονική και ιατρική κοινότητα θα έλεγα, ο καρκίνος φαίνεται σιγά σιγά να κατανικιέται όσο κι αν άργησε και όσο κι αν έχει ταλαιπωρήσει την ανθρωπότητα τα τελευταία 40-50 χρόνια.
Και το βασικό πλεονέκτημα αυτού του διαγνωστικού εργαλείου ποιο είναι κύριε Κιοσέ;
Το πλεονέκτημα το βασικό είναι ότι είναι σύγχρονο, είναι πολύ επιστημονικά αποδεκτό και νεότερη μέθοδος, το βασικό είναι ότι είναι πάρα πολύ απλό. Είναι με απλή λήψη αίματος και φαίνεται να έχει αποτελέσματα σε πάρα πολύ μεγάλο ποσοστό ανίχνευσης.
Ναι είναι ένα πολύ σημαντικό σημείο, το να υπάρχει μία απλότητα για το καλύτερο αποτέλεσμα.
Έχει να κάνει με στατιστική, με σκορ, τι σκορ θα πιάσει αυτή η ανίχνευση και από εκεί και πέρα με ανάλυση δείχνει πάρα πολύ κοντά στην πραγματικότητα αποτελέσματα.
Είναι στα σκαριά η διάθεση προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης από τα φαρμακεία κύριε Κιοσέ;
Ναι, σιγά σιγά η κυρία Σκαλτσά μας ενημέρωσε γι’ αυτό, η Καθηγήτρια, η κάνναβη έχει απενοχοποιηθεί, είναι ακόμα μακριά η κοινωνία μας για την απενοχοποίηση την πλήρη και μιλάω πάντα για την φαρμακευτική κάνναβη, δεν μιλάω για την κάνναβη για άλλες χρήσεις. Ήδη υπάρχουν κάποια σκευάσματα που κυκλοφορούν, έλαια για τον πόνο ή ακόμα και σε κρέμες ή σε αλοιφές παυσίπονες, έχει ακόμα πολύ δρόμο αλλά νομίζω ότι προσπαθούμε σιγά σιγά μέσω της ενημέρωσης του κοινού να ευαισθητοποιήσουμε τον κόσμο και να απενοχοποιήσουμε τη χρήση της κάνναβης και ξαναλέω μιλάμε για τη φαρμακευτική κάνναβη και τις θεραπευτικές της ιδιότητες, όλα τα υπόλοιπα έχουν να κάνουν με άλλα μονοπάτια που τους φαρμακοποιούς εμάς δεν μας αγγίζουν ως επιστήμονες παρά μόνο ως μέλη της κοινωνίας.
Και ποιος θα είναι ο ρόλος του φαρμακοποιού στη διάθεση των προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης;
Όλα τα φάρμακα καταρχήν όπως γνωρίζουμε προέρχονται από φυτά. Ο φαρμακοποιός είναι ο καθ’ ύλην αρμόδιος επιστήμονας για να μπορέσει να δει, να γνωρίσει και να εξηγήσει σε έναν απλό πολίτη που δεν γνωρίζει από αυτά τρόπο, χρόνο, μέθοδο, δοσολογία, παρακολούθηση ανεπιθύμητων ενεργειών, παρακολούθηση συμμόρφωσης στην αγωγή. Όλα αυτά όπως είπαμε και στην αρχή σε ένα προσβάσιμο επιστήμονα υγείας, το πρώτο προσβάσιμο επιστήμονα υγείας θα χρειαστεί σε ένα τέτοιο μεγάλο εγχείρημα που θα περάσουμε πλέον σε άλλες θεραπείες, κάποιος να παρακολουθεί την αγωγή και να μην μένει μόνο στα χέρια του ωφελούμενου πολίτη ο οποίος δεν είναι ειδικός. Ο φαρμακοποιός θα είναι εκεί για όλα τα φάρμακα και στην κάνναβη αφού ενημερωθεί πλήρως όταν πλέον γίνουν και όλα τα νομοθετικά πλαίσια πιο ξεκάθαρα και οδικός χάρτης της χορήγησής της είναι ξεκάθαρος θα μπορέσει να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις της κοινωνίας όσον αφορά στην καλώς εννοούμενη χρήση της.
Αυτό ήθελα να ρωτήσω, τα προϊόντα αυτά της φαρμακευτικής κάνναβης θα συνταγογραφούνται ή όχι;
Δεν υπάρχουν ακόμα απαντήσεις σε αυτό. Το σωστότερο είναι ότι όλα τα φάρμακα πρέπει να συνταγογραφούνται από τον θεράποντα ιατρό, υπάρχουν γιατροί οι οποίοι ήδη έχουν επιλέξει ή κάποια ιατρεία που εξειδικεύονται στον πόνο που μπορούν να επιλέξουν κάτι τέτοιο, υπάρχουν εταιρείες οι οποίες έχουν προβεί σε επίσημες τιτλοδοτήσεις περιεκτικότητας και ml, όλα αυτά είναι στο δρόμο και νομίζω ότι σε μερικά χρόνια θα μιλάμε πλέον για επίσημη θεραπεία μέσω της βιοχημείας της κάνναβης.
Φαντάζομαι ότι οι οδηγίες αυτές θα δοθούν σύντομα κύριε Κιοσέ, εφόσον ψηφίστηκε ο νόμος, έτσι δεν είναι;
Έτσι είναι, έτσι είναι. Το σημαντικότερο όπως είπα είναι να γίνουν αντιληπτές από τους επιστήμονες οι οποίοι θα τις εφαρμόσουν είτε είναι οι γιατροί είτε είναι οι φαρμακοποιοί που θα τα δίνουν στον κόσμο ώστε να μπορούν να εξηγηθούν με απλή, εύκολη γλώσσα σε αυτόν που θα την χρησιμοποιεί.
Και με ασφάλεια για τον κάθε πολίτη που θα βρεθεί στα χέρια όπως κάθε φάρμακο. Και εκεί είναι και η ουσία της συνταγογράφησης για να προστατεύεται ο ασθενής.
Ακριβώς. Και μετά την ευρεία κυκλοφορία είναι η παρακολούθηση των ανεπιθύμητων ενεργειών μέσω ειδικών μηχανισμών που έχουν θεσπιστεί από την πολιτεία και από τους ίδιους τους ασθενείς και από τους φαρμακοποιούς και από τους γιατρούς για το πώς πάει όλο αυτό.
Για πρώτη φορά κύριε Κιοσέ στο 8ο Πανελλήνιο Συνέδριο Εφαρμοσμένης Φαρμακευτικής της Θεσσαλονίκης τέθηκε η συζήτηση της συμβολής του φαρμακοποιού στην αντιμετώπιση οδοντιατρικών θεμάτων. Για εξηγείστε μας πως μπορεί ο φαρμακοποιός να συμβάλλει στα οδοντιατρικά ζητήματα; Έχει μεγάλο ενδιαφέρον.
Βεβαίως. Μας έκανε την ιδιαίτερη τιμή ο Πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, ο κύριος Κούγιας, να είναι και ο ίδιος παρών και διάφοροι επιστήμονες οδοντίατροι στο συνέδριό μας και αυτό δείχνει τη συνέργια μεταξύ των κλάδων που ασχολούνται με την υγεία. Η επιστήμη της οδοντιατρικής είναι μία επιστήμη που έχει εντοπισμένη περιοχή στο σώμα, το στόμα και τα δόντια, τα οποία είναι και πάρα πολύ ευπαθείς ως περιοχές. Συγκεκριμένα, για τα δόντια, για τα απλά πράγματα που βλέπουμε να αγοράζει πλέον ο καθένας ελαφρά τη καρδία, ο Οδοντιατρικός Σύλλογος και οι εξαιρετικοί ομιλητές και ομιλήτριες μας εξήγησαν ποια θα ήταν η κατάλληλη επιλογή οδοντόκρεμας, ποια θα ήταν η κατάλληλη επιλογή διαλύματος γιατί να μην ξεχνούμε ότι το οδοντιατρικό κομμάτι στο φαρμακείο αν παλιότερα αποτελούνταν από μερικές κρέμες και μερικές βούρτσες, πλέον έχει ειδικές κρέμες, ειδικά διαλύματα, ειδικά θεραπευτικά σκευάσματα και όλα αυτά με τη συνταγογράφηση του οδοντιάτρου μπορούν να δοθούν στο κοινό με μεγαλύτερη ασφάλεια και με μεγαλύτερη ενημέρωση του κοινού. Είναι ένα πολύ μεγάλο πεδίο δράσης το οδοντιατρικό τμήμα στο φαρμακείο και αν μη τι άλλο θα πρέπει να μας ενημερώσουν γι’ αυτό οι ειδικοί, οι οδοντίατροι. Νομίζω ότι άνοιξε μία μεγάλη πόρτα συνεργασίας το φαρμακείο με τον οδοντίατρο γιατί ο οδοντίατρος ως θεράπων ιατρός έχει δώσει πάρα πολλές φορές τη λύση σε έναν πόνο, τον πόνο στα δόντια ίσως στο στόμα, ο οποίος είναι έντονος, γρήγορος και πρέπει να αντιμετωπιστεί γρήγορα γιατί είναι πάρα πολύ έντονος. Τα φαρμακεία και τα εφημερεύοντα φαρμακεία συνεχώς θα δώσουν κάτι για τα δόντια και το στόμα. Αυτά όλα πραγματευτήκαμε και μάλιστα μιλήσαμε και για μία ιδιαίτερη εφαρμογή που έχει βγάλει στη δημοσιότητα ο Παγκόσμιος Οδοντιατρικός Οργανισμός, την sos tooth, όπου έχει να κάνει με τον ασθενή για να δώσει δεδομένα για τον πόνο στο στόμα του, στα δόντια και όλα αυτά να συλλεχθούν και να αντιμετωπιστούν κατάλληλα μετά από τους επιστήμονες της οδοντιατρικής.
Πως έχει διαμορφωθεί σήμερα η καθημερινότητα ενός φαρμακοποιού στην Ελλάδα, βάσει των συνθηκών, έχουμε πανδημία, ποιες είναι οι νέες συνθήκες, ποια είναι η καθημερινότητα του φαρμακοποιού του σήμερα;
Ο φαρμακοποιός της γειτονιάς στη χώρα μας, στο χωριό, στα ακριτικά χωριά, στις μεγαλουπόλεις, έχει περάσει ένα πολύ δύσκολο διάστημα δύο ετών, όπου κλήθηκε από το πουθενά να αντιμετωπίσει ένα βάρος δυσβάσταχτο αλλά απαραίτητο στον πόλεμο που είχε η κοινωνία μας με την πανδημία. Ήταν δύσκολα, ήταν πολύ γρήγορες οι αποφάσεις και έπρεπε πολύ γρήγορα μεγάλοι, ηλικιωμένοι, έτοιμοι για τη σύνταξη συνάδελφοι να προσαρμοστούν σε νέα δεδομένα, σε πλατφόρμες ιντερνετικές και όλο αυτό όχι μόνο για τον εαυτό τους αλλά να το προσφέρουν και στους πολίτες που επισκέπτονταν το φαρμακείο. Αυτή η διετία αυτό που μας έκανε ήταν σοφότερους, έδωσε πάρα πάρα πολύ μεγάλους πόντους σε ανθρώπους οι οποίοι έχουν μάθει από φοιτητές ακόμα να βοηθούν τον συνάνθρωπο σε κάθε περίσταση και να βάζουν πλάτη όπως συνηθίζαμε να λέμε και στην πολιτεία σε πράγματα τα οποία δεν θα μπορούσε να φέρει εις πέρας κανένας άλλος κλάδος, οι κομάντο στην υγεία ήταν και θα είναι οι φαρμακοποιοί. Ο φαρμακοποιός μέσα από όλη αυτή την κούραση ένιωσε να αναγνωρίζεται ο ρόλος του, χωρίς να υπάρχουν οικονομικές απολαβές ιδιαίτερες, χωρίς να υπάρχει το χειροκρότημα απαραίτητα στα μπαλκόνια και ο κόσμος το κατάλαβε ο ίδιος μόνο του, χωρίς μεγάλες τυμπανοκρουσίες προσφέραμε πάρα πολλά. Τελειώνοντας αυτό λοιπόν το διετές διάστημα περίπου 1-2 μήνες πριν και πιθανό να ξαναρχίσει από το φθινόπωρο και πάλι ο φαρμακοποιός προσπαθεί να επανέλθει στην καθημερινότητά του και να συνεχίσει να κάνει αυτό που εξτρά έκανε, να δίνει τα φάρμακα και τις αγωγές με το σωστό τρόπο, στους σωστούς ανθρώπους, τη σωστή στιγμή. Δηλαδή να εξυπηρετεί το φαρμακείο του σε λειτουργία. Υπάρχουν πολλά προβλήματα και θεσμικού τύπου στον κλάδο μας, τα οποία φαίνεται σιγά σιγά θα αρχίσουν να λύνονται. Το σημαντικότερο όμως όλων που πρέπει να κατατεθεί και να είναι γνωστό προς όλες τις κατευθύνσεις είναι ότι αυτή τη στιγμή ο φαρμακοποιός διάγει μία περίοδο εργασιακής κούρασης, με πάρα πολλές ώρες στο χώρο του και μπορεί κάθε πολίτης να θέλει ένα φαρμακείο ανοιχτό από κάτω του όλη την ώρα αλλά μην ξεχνάμε ότι όταν έχουμε να δώσουμε φάρμακα θα πρέπει να έχουμε και το απαραίτητα καθαρό μυαλό για να δώσουμε τα σωστά φάρμακα, στο σωστό άνθρωπο.
Έχετε δίκιο κύριε Κιοσέ είναι μεγάλο το έργο σας και γι’ αυτό είναι και σε εκκρεμότητα κάποια στιγμή, κάποιες υπηρεσίες να πληρώνονται στο φαρμακείο όπου είναι και ένα δίκαιο αίτημα και ευχόμαστε σύντομα να μπορέσει να ικανοποιηθεί. Ποιες πιστεύετε ότι είναι οι προοπτικές εξέλιξης του φαρμακευτικού επαγγέλματος στην Ελλάδα;
Το φαρμακευτικό επάγγελμα πάντα βρίσκεται σε μία μέγγενη του πως μπορεί να εξελιχθεί, πως μπορεί να κάνει καλύτερα τη δουλειά του. Όσο υπάρχουν άρρωστοι θα υπάρχουν οι γιατροί, θα υπάρχουν οι φαρμακοποιοί. Συνεπώς, πάντα θα πρέπει ένα πρωτοβάθμιος κρίκος μεταξύ της πολιτείας και του συστήματος υγείας κάθε χώρας να υπάρχει είτε αυτός λέγεται οικογενειακός γιατρός είτε λέγεται φαρμακείο είτε λέγεται κάποια τοπική μονάδα υγείας. Η εξέλιξη του επαγγέλματος δυστυχώς πέρασε και στο DNA των φαρμακοποιών μέσα από το κουπόνι και την αποζημίωση από τον κρατικό μηχανισμό των φαρμάκων, πρέπει πλέον να περάσει μακριά από αυτό, έχει περάσει μέσα σε υπηρεσίες, έχει περάσει μέσα σε προσωποποιημένη ενασχόληση με τον κάθε πολίτη σε συνεργασία με τον γιατρό, με τον ατομικό φάκελο υγείας, τον οδοντίατρο και άλλους φορείς υγείας για να μπορέσουν πλέον στον πολίτη να του δώσουν μία πιο ολοκληρωμένη θεραπεία και σημασία που του αρμόζει. Νομίζω ότι οι υπηρεσίες διανομής καθαρά και μόνο στην περίοδο της πανδημίας έδειξαν τη δυνατότητα και τη δυναμική που υπάρχουν στα 11.000 ακροβολισμένα σημεία σε όλη την χώρα, η επιστημοσύνη του φαρμακοποιού δοκιμάστηκε ξανά και ξανά και πλέον είμαστε σίγουροι και εμείς και η πολιτεία και ο κόσμος ότι ο φαρμακοποιός είναι εκεί στέκεται στο ύψος του και ότι χρειαστεί να ανατεθεί ή ότι πιθανόν φέρει το μέλλον σε επίπεδο εξελίξεων, περνώντας μέσα από η φαρμακευτική συμβουλή όλα θα πάνε καλά.
Κύριε Κιοσέ κλείνοντας να σας ρωτήσω για το 90 Πανελλήνιο Συνέδριο Εφαρμοσμένης Φαρμακευτικής της Θεσσαλονίκης, ποια είναι τα σχέδιά σας;
Τα σχέδιά μας είναι να γίνει του χρόνου τέτοιο καιρό, στην αρχή της άνοιξης, μες την άνοιξη, δια ζώσης, με μαζική συμμετοχή φαρμακοποιών και συναδέλφων από όλη την Ελλάδα όπως γίνονταν τα προηγούμενα χρόνια. Αν μη τι άλλο έχουμε και το μεγάλο συνέδριο το εκθεσιακό μας το Νοέμβριο, το Pharma Point που γίνεται στο Μεγάλο Συνεδριακό Κέντρο της Θεσσαλονίκης στο Βελλίδειο, νομίζω ότι ήρθε η ώρα πλέον να ανοίξουμε τη φιλόξενη πόλη μας και όχι πια μόνο διαδικτυακά σε όλους τους συναδέλφους, οι οποίοι από κάθε μεριά της Ελλάδας μας λένε ότι ανυπομονούμε να κάνετε δια ζώσης για να έρθουμε στη Θεσσαλονίκη και να παρακολουθήσουμε το Συνέδριο αλλά και για επισκεφθούμε την όμορφη πόλη σας.
