Κόπωση λήψης αποφάσεων: Όταν κατακλύζεις τους ανθρώπους με επιλογές, αντί να τους απελευθερώσεις, τους παραλύεις. Δεν μπορούν να πατήσουν τη σκανδάλη. Ή, αν πατήσουν τη σκανδάλη, είναι λιγότερο ικανοποιημένοι.
Η ζωή με την COVID-19 συνοδεύεται από ένα καταιγισμό καθημερινών επιλογών που κάνουν πολλούς από εμάς να παραπονιόμαστε για ένα είδος παγώματος του εγκεφάλου. Αυτή η εξάντληση είναι πραγματική και έχει ένα όνομα: “κόπωση λήψης αποφάσεων”. Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε νιώσει την εξάντληση της λήψης αποφάσεων την εποχή της πανδημίας. “Πρέπει να ταξιδέψω για να δω έναν ηλικιωμένο συγγενή; Μπορώ να δω τους φίλους μου και, αν ναι, είμαι εντάξει; Μάσκα ή χωρίς μάσκα; Τεστ ή καθόλου τεστ; Τι μέρα; Ποια μάρκα; Είναι ασφαλές να στείλω το παιδί μου στον παιδικό σταθμό;”
Ερωτήματα που κάποτε θεωρούνταν ασήμαντα έχουν φτάσει να φέρουν το ηθικό βάρος μιας επιλογής ζωής ή θανάτου. Επομένως, μπορεί να σας βοηθήσει να γνωρίζετε (καθώς ανατρέπετε αν θα ακυρώσετε τις διακοπές σας χωρίς επιστροφή χρημάτων) ότι ο αγώνας σας έχει όνομα: κόπωση αποφάσεων. Το 2004, ο ψυχολόγος Barry Schwartz έγραψε ένα βιβλίο με επιρροή, “Το παράδοξο της επιλογής: Γιατί το περισσότερο είναι λιγότερο”. Η βασική προϋπόθεση είναι η εξής: Είτε επιλέγετε το αγαπημένο σας παγωτό είτε ένα νέο ζευγάρι αθλητικά παπούτσια είτε έναν οικογενειακό γιατρό, η επιλογή μπορεί να είναι υπέροχη. Αλλά πάρα πολλές επιλογές μπορεί να μας αφήσουν να νιώθουμε παράλυτοι και λιγότερο ικανοποιημένοι με τις αποφάσεις μας μακροπρόθεσμα.
Και αυτό είναι μόνο για μικρά πράγματα. Αντιμέτωποι με μια σειρά από δύσκολες επιλογές σχετικά με την υγεία και την ασφάλεια κατά τη διάρκεια μιας παγκόσμιας πανδημίας, προτείνει ο Schwartz, μπορεί να βιώσουμε ένα μοναδικό είδος επαγγελματικής εξουθένωσης που θα μπορούσε να επηρεάσει βαθιά τον εγκέφαλό μας και την ψυχική μας υγεία. Ο Schwartz, ομότιμος καθηγητής ψυχολογίας στο Swarthmore College και επισκέπτης καθηγητής στο Haas School of Business στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια-Berkeley, μελετά τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ ψυχολογίας, ηθικής και οικονομίας εδώ και 50 χρόνια.
Τι είναι η κόπωση λήψης αποφάσεων;
Όλοι γνωρίζουμε ότι η επιλογή είναι καλή. Αυτό είναι μέρος του τι σημαίνει να είσαι Αμερικανός. Έτσι, εάν η επιλογή είναι καλή, τότε πρέπει να είναι καλύτερα περισσότερα. Αποδεικνύεται, αυτό δεν είναι αλήθεια. Φανταστείτε ότι όταν πηγαίνετε στο σούπερ μάρκετ, όχι μόνο πρέπει να επιλέξετε ανάμεσα σε 200 είδη δημητριακών, αλλά πρέπει να επιλέξετε ανάμεσα σε 150 είδη κράκερ, 300 είδη σούπας, 47 είδη οδοντόκρεμας κ.λπ. Το ταξίδι για ψώνια με στόχο να πάρεις το καλύτερο από όλα, είτε θα πεθάνεις από την πείνα πριν τελειώσεις είτε θα πεθάνεις από την κούραση. Δεν μπορείς να ζήσεις τη ζωή σου έτσι.
Όταν κατακλύζεις τους ανθρώπους με επιλογές, αντί να τους απελευθερώσεις, τους παραλύεις. Δεν μπορούν να πατήσουν τη σκανδάλη. Ή, αν πατήσουν τη σκανδάλη, είναι λιγότερο ικανοποιημένοι, γιατί είναι τόσο εύκολο να φανταστεί κανείς ότι κάποια εναλλακτική που δεν επέλεξαν θα ήταν καλύτερη από αυτή που έκαναν.
Πώς έχει επηρεάσει η πανδημία την ικανότητά μας να λαμβάνουμε αποφάσεις;
Αμέσως μετά την πανδημία, όλες οι επιλογές που αντιμετωπίσαμε εξαφανίστηκαν. Τα εστιατόρια δεν ήταν ανοιχτά, επομένως δεν έπρεπε να αποφασίσετε τι να παραγγείλετε. Τα σούπερ μάρκετ δεν ήταν ανοιχτά ή ήταν πολύ επικίνδυνα, οπότε δεν έπρεπε να αποφασίσετε τι να αγοράσετε. Ξαφνικά οι επιλογές σας περιορίστηκαν. Αλλά, καθώς τα πράγματα εκτονώθηκαν, επιστρέφετε κάπως σε κάποια εκδοχή της προηγούμενης ζωής σας, εκτός ένα εντελώς νέο σύνολο προβλημάτων που κανείς μας δεν είχε σκεφτεί πριν.
Και τα είδη των αποφάσεων για τα οποία μιλάτε είναι αποφάσεις εξαιρετικά υψηλού κινδύνου. Να δω τους γονείς μου για τις γιορτές και να τους βάλω σε κίνδυνο; Να αφήσω το παιδί μου να πάει σχολείο; Πρέπει να κάνω συγκεντρώσεις με φίλους έξω και να ανατριχιάζω ή είμαι διατεθειμένος να διακινδυνεύσω να κάτσω μέσα; Αυτές δεν είναι αποφάσεις με τις οποίες είχαμε πρακτική. Και έχοντας πάρει αυτήν την απόφαση την Τρίτη, θα την αντιμετωπίσετε ξανά την Πέμπτη. Και, για όλα όσα ξέρετε, όλα έχουν αλλάξει μεταξύ Τρίτης και Πέμπτης. Νομίζω ότι αυτό έχει δημιουργήσει έναν κόσμο που είναι απλώς αδύνατο να διαπραγματευτούμε. Δεν ξέρω ότι είναι δυνατόν να πάτε για ύπνο με ηρεμία.
Η κούραση αποφάσεων επιδεινώνει τα προβλήματα ψυχικής υγείας;
Επιβαρύνει επιπλέον τους ανθρώπους. Φανταστείτε ότι αποφασίσατε ότι, από αύριο, θα είστε προσεκτικοί για κάθε σας απόφαση. Εντάξει, ξυπνάς το πρωί: Να σηκωθώ από το κρεβάτι; Ή να μείνω στο κρεβάτι για άλλα 15 λεπτά; Πρέπει να βουρτσίζω τα δόντια μου ή να παραλείψω το βούρτσισμα των δοντιών μου; Να ντυθώ τώρα ή να ντυθώ αφού έχω πιει τον καφέ μου; Αυτό που έκανε η πανδημία για πολλούς ανθρώπους είναι να παίρνουν αποφάσεις ρουτίνας και να τις καθιστούν μη ρουτίνα. Και αυτό μας ασκεί ένα είδος πίεσης που συσσωρεύεται κατά τη διάρκεια της ημέρας, και μετά έρχεται το αύριο, και θα έρθετε ξανά αντιμέτωποι με όλους αυτούς.
Διαβάστε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις για την υγεία από την Ελλάδα και τον Κόσμο
Ακολουθήστε το healthweb.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
