Μπορείτε να νομίζετε ότι η βουβωνική πανώλη, που λέγεται πανούκλα και κάποτε ήταν γνωστή ως Μαύρος Θάνατος, έχει εξαφανιστεί, αλλά η θανατηφόρα αυτή ασθένεια που σάρωσε τον κόσμο εκατοντάδες χρόνια πριν, “ζει” ακόμα. Και είναι ακόμα επικίνδυνη. Ωστόσο, σε αντίθεση με τους προγόνους μας, ξέρουμε τι προκαλεί την βουβωνική πανώλη. Και με έγκαιρη θεραπεία, δεν υπάρχει μεγάλος κίνδυνος υγείας.
Τα βασικά
Η πανούκλα προκαλείται από το βακτήριο yersinia pestis το οποίο συνήθως εξαπλώνεται από τους ψύλλους. Αυτά τα έντομα κολλάνε το βακτήριο, όταν δαγκώνουν μολυσμένα ζώα, όπως τρωκτικά ή σκίουρους. Τότε το μεταφέρουν στο επόμενο ζώο, ή άνθρωπο που δαγκώνουν. Μπορεί επίσης να κολλήσετε την βουβωνική πανώλη απευθείας από μολυσμένα ζώα, ή ανθρώπους.
Χάρη στη θεραπεία και την πρόληψη, η πανούκλα είναι, πλέον, σπάνια. Μόνο μερικές χιλιάδες άνθρωποι σε όλο τον κόσμο την κολλάνε κάθε χρόνο. Τα περισσότερα κρούσματα εντοπίζονται στην Αφρική (ιδιαίτερα στην Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό και τη Μαδαγασκάρη), στην Ινδία και στο Περού.
Συμπτώματα
Αφότου ένας άνθρωπος μολυνθεί από το βακτήριο yersinia pestis, τα συμπτώματα αρχίζουν 1-6 ημέρες αργότερα. Το άτομα αισθάνεται πολύ άρρωστο και αδύναμο και μπορεί να εκδηλώσει πυρετό, ρίγη και πονοκεφάλους. Τα υπόλοιπα συμπτώματα εξαρτώνται από τον υπότυπο της νόσου, καθώς η πανούκλα χωρίζεται σε:
Βουβωνική πανώλη
Αυτός είναι ο πιο συνηθισμένος τύπος. Προκαλεί εξογκώματα από πολύ πρησμένους και επώδυνους λεμφαδένες κάτω από τα χέρια, στον λαιμό ή στη βουβωνική χώρα. Χωρίς θεραπεία, τα βακτήρια μπορούν να εξαπλωθούν σε άλλα μέρη του σώματος.
Σηψαιμική πανώλη
Αυτός ο τύπος είναι πιο επικίνδυνος. Είναι όταν τα βακτήρια έχουν μεταφερθεί στο αίμα. Τα ειδικά συμπτώματα εδώ περιλαμβάνουν:
• Αιμορραγία κάτω από το δέρμα, ή από το στόμα, την μύτη ή τον πρωκτό
• Μαυρισμένο δέρμα, ειδικά στην μύτη, τα δάχτυλα και τα δάχτυλα των ποδιών (είναι και το σύμπτωμα που έδωσε στη νόσο την ονομασία “μαύρος θάνατος”)
• Πόνος στην κοιλιά, διάρροια, εμετός και σοκ
Πνευμονική πανώλη
Αυτή συμβαίνει όταν τα βακτήρια βρίσκονται στους πνεύμονες. Είναι η σπανιότερη μορφή της νόσου. Είναι θανατηφόρα αν αφεθεί χωρίς θεραπεία. Είναι επίσης πολύ μεταδοτική, επειδή η πανούκλα μπορεί να εξαπλωθεί στον αέρα όταν ένα άτομο βήχει. Τα ειδικά συμπτώματα σε αυτή την περίπτωση περιλαμβάνουν:
• Βήχας, μερικές φορές με αίμα
• Πρόβλημα αναπνοής
• Ναυτία και έμετος
Θεραπευτική αγωγή
Εάν ταξιδέψατε πρόσφατα σε μια περιοχή με έξαρση πανώλης και έχετε συμπτώματα, επισκεφθείτε αμέσως έναν γιατρό. Ο χρόνος διάγνωσης και έναρξης της θεραπείας είναι ζήτημα ζωής και θανάτου!
Το εμβόλιο κατά του βακτηρίου που προκαλεί την πανώλη
Εάν έχετε βρεθεί κοντά σε κάποιον που έχει πανώλη, ο γιατρός σας μπορεί να ξεκινήσει τη θεραπεία ακόμα και αν δεν έχετε συμπτώματα. Εάν πρέπει να βρίσκεστε κοντά στο μολυσμένο άτομο, πρέπει να φοράτε σφιχτά τοποθετημένες χειρουργικές μάσκες μίας χρήσης, ώστε να μην αναπνέετε τα βακτήρια της πανώλης.
