Η πρώτη εγκεκριμένη θεραπεία μείωσης της κατανάλωσης αλκοόλ

12.000 περίπου ζωές το χρόνο θα μπορούσαν να σωθούν αν περισσότεροι ασθενείς με εξάρτηση από το αλκοόλ λάμβαναν θεραπεία.

Παράλληλα, υψηλά ποσοστά αποτελεσματικότητας προκύπτουν από τρεις κλινικές μελέτες για την πρώτη εγκεκριμένη θεραπεία μείωσης της κατανάλωσης αλκοόλ, τη ναλμεφένη.

• Διαπιστώνεται σημαντικό έλλειμμα στη διάγνωση και θεραπευτική αντιμετώπιση της εξάρτησης από το αλκοόλ, αφού πάνω από το 90% των 14 εκατομμυρίων ασθενών με εξάρτηση στην Ευρώπη δεν λαμβάνει θεραπεία.
• Το συνολικό κόστος της εξάρτησης από το αλκοόλ για την κοινωνία εκτιμήθηκε στα €71,8 δις το 2010, ενώ η νόσος φαίνεται να ευθύνεται για κοινωνικά φαινόμενα όπως εγκληματικότητα, αυτοκινητιστικά ατυχήματα, ανεργία και ενδοοικογενειακά προβλήματα.
• Ασθενείς που έλαβαν θεραπεία με ναλμεφένη μείωσαν την κατανάλωση αλκοόλ περισσότερο από 40% κατά μέσο όρο μέσα στον πρώτο μήνα, κατά 60% περίπου μετά από διάστημα έξι μηνών και κατά 67% συνολικά μετά από ένα χρόνο θεραπείας.

Ενώ η εξάρτηση από το αλκοόλ είναι υπεύθυνη για το θάνατο περίπου 120.000 Ευρωπαίων κάθε χρόνο, ηλικίας από 15 έως 64 ετών, σήμερα λιγότερο από το 10% των ασθενών με εξάρτηση από το αλκοόλ λαμβάνει κάποιου είδους θεραπεία. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, εάν το ποσοστό των ασθενών που λάμβαναν θεραπεία αυξανόταν στο 40%, θα μπορούσαν να σωθούν 11.700 ζωές ετησίως. Πρόκειται για έρευνα που δημοσιεύτηκε στο ιατρικό περιοδικό European Neuropsychopharmacology και πραγματοποιήθηκε από την ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον καθηγητή J. Rehm από το Κέντρο Εξάρτησης και Ψυχικής Υγείας του Τορόντο. Η συγκεκριμένη έρευνα καταγράφει, για πρώτη φορά, τις θανάσιμες συνέπειες της εξάρτησης από το αλκοόλ, καθώς και της περιορισμένης θεραπείας της στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Οι επιπτώσεις της εξάρτησης από το αλκοόλ στην κοινωνία

Η μελέτη παραθέτει επίσης για πρώτη φορά ποσοτικά στοιχεία για το βαθμό που η εξάρτηση σχετίζεται άμεσα με την αυξημένη θνησιμότητα από την κατανάλωση αλκοόλ. Το 70% όλων των θανάτων που οφείλονται στην κατανάλωση αλκοόλ, αποδίδεται ευθέως στην εξάρτηση από αυτό.

Σημαντικά συμπεράσματα προκύπτουν και ως προς τις συνέπειες της κατανάλωσης αλκοόλ για την κοινωνία, που ποικίλουν από εγκλήματα και αυτοκινητιστικά ατυχήματα, μέχρι ανεργία και ενδοοικογενειακά προβλήματα (παραμέληση ανηλίκου, διαζύγια, κ.α.). Το συνολικό κόστος για την κοινωνία εκτιμήθηκε στα €115,8 δις το 2010, με το 62% του ποσού αυτού να αποδίδεται στην υψηλή κατανάλωση αλκοόλ λόγω εξάρτησης.

Η παραπάνω μελέτη καθιστά σαφή την ανάγκη για θεραπεία της εξάρτησης από το αλκοόλ με στόχο τη μείωση τόσο του ποσοστού θνησιμότητας, όσο και των ασθενειών που οφείλονται σε αυτήν. Η θεραπεία θα πρέπει να ενταχθεί στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής πολιτικής για το αλκοόλ, και να λειτουργεί συνδυαστικά με μέτρα όπως η αυξημένη τιμή πώλησης, η απαγόρευση της διαφήμισης ποτών ή η περιορισμένη διαθεσιμότητά σε μεμονωμένες ομάδες πολιτών.

Στοιχεία για την εξάρτηση από το αλκοόλ στην Ελλάδα

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά (Ε.Κ.ΤΕ.Π.Ν.), 200.000 Έλληνες πάσχουν από εξάρτηση από το αλκοόλ, ενώ υπολογίζεται ότι περίπου 5.000 θάνατοι ετησίως οφείλονται σε αιτίες που σχετίζονται με την υπερβολική κατανάλωση (πηγή: Εθνικό σχέδιο δράσης για τον περιορισμό των βλαπτικών συνεπειών του αλκοόλ στην υγεία 2008 -2012, Υπουργείο Υγείας & Κοινωνικής αλληλεγγύης 2008 & Ε.Κ.ΤΕ.Π.Ν.: ετήσια έκθεση 12006 για την κατανάλωση των ναρκωτικών και του οινοπνεύματος στην Ελλάδα, ΕΛΙΨΥ, Αθήνα).

Η εξάρτηση από το αλκοόλ είναι μια νόσος του εγκεφάλου

Η εξάρτηση από το αλκοόλ αποτελεί ασθένεια με υψηλές πιθανότητες προοδευτικής επιδείνωσης, που επηρεάζεται σημαντικά τόσο από γενετικούς όσο και από περιβαλλοντικούς παράγοντες. Οι γενετικοί παράγοντες υπολογίζεται ότι αντιπροσωπεύουν το 60% του κινδύνου εκδήλωσης της νόσου, ενώ το επίπεδο κατανάλωσης είναι στενά συνδεδεμένο με τον κίνδυνο μακροπρόθεσμης νοσηρότητας και θνησιμότητας. Χαρακτηριστικό γνώρισμα της εξάρτησης από το αλκοόλ αποτελεί η συχνά ακατανίκητη επιθυμία για αλκοόλ, με τον ασθενή να αντιμετωπίζει δυσκολία στον έλεγχο της παρά τις επιβλαβείς επιπτώσεις της κατανάλωσης αλκοόλ. Η εξάρτηση από το αλκοόλ είναι συγκρίσιμη με άλλες χρόνιες παθήσεις όπως ο διαβήτης, το άσθμα και η υπέρταση ως προς την ευπάθεια, την εμφάνιση και τελικά την εξέλιξη της νόσου.

Νέα δεδομένα από τις κλινικές μελέτες για τη ναλμεφένη παρουσιάστηκαν σε πρόσφατο επιστημονικό συνέδριο, επιβεβαιώνοντας τη δραστικότητά της

Στο 21ο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Ψυχιατρικής, που πραγματοποιήθηκε στη Νίκαια της Γαλλίας μεταξύ 6-9 Απριλίου 2013, παρουσιάστηκαν νέα δεδομένα για την αποτελεσματικότητα της ναλμεφένης (Selincro®), της πρώτης εγκεκριμένης θεραπείας για τη μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ. Τα δεδομένα προέκυψαν από τις τρεις κλινικές μελέτες φάσης III, οι οποίες αποτέλεσαν και τη βάση για την άδεια κυκλοφορίας της από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων τον Φεβρουάριο 2013.

Οι δύο πανομοιότυπες στον σχεδιασμό τους μελέτες, διάρκειας έξι μηνών η κάθε μία4, έδειξαν ότι ασθενείς που έλαβαν θεραπεία με ναλμεφένη μείωσαν συνολικά την κατανάλωση αλκοόλ περισσότερο από 40% κατά μέσο όρο μέσα στον πρώτο μήνα και κατά 60% περίπου μετά από διάστημα έξι μηνών, ποσοστά σημαντικά υψηλότερα από εκείνα που προέκυψαν με θεραπεία με εικονικό σκεύασμα (placebo) που επίσης χρησιμοποιήθηκε για τις ανάγκες των κλινικών μελετών. Η μελέτη διάρκειας ενός έτους5 επιβεβαίωσε ότι η δράση της ναλμεφένη διατηρείται και επιπλέον βελτιώνεται μετά από ένα χρόνο θεραπείας, οδηγώντας έτσι σε μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ κατά 67% συνολικά – ποσοστό που ισοδυναμεί σχεδόν με ένα μπουκάλι κρασί την ημέρα.

Σύμφωνα με τον Wim van den Brink, MD, PhD του Ινστιτούτου Έρευνας για την Εξάρτηση του Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ, «η οριστική διακοπή της κατανάλωσης αλκοόλ συχνά δεν αποτελεί εφικτό ή ακόμη και αποδεκτό στόχο για πολλούς ασθενείς που είναι εξαρτημένοι από αυτό και συνεπώς η ναλμεφένη αποτελεί μια σημαντική συμβολή στις υπάρχουσες θεραπευτικές επιλογές οι οποίες στοχεύουν στη διατήρηση της πλήρους αποχής. Η μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ που μπορεί να προσφέρει η ναλμεφένη μπορεί να ωφελήσει όχι μόνο τους ίδιους τους ασθενείς και τις οικογένειές τους αλλά και το εργασιακό τους περιβάλλον και την κοινωνία γενικότερα».

Σχετικά με τη ναλμεφένη: Η ναλμεφένη ενδείκνυται για τη μείωση της κατανάλωσης του αλκοόλ σε ενήλικες ασθενείς με εξάρτηση που βρίσκονται σε υψηλό επίπεδο κινδύνου κατανάλωσης αλκοόλ (>60γρ./ημέρα για άντρες και >40γρ./ημέρα για τις γυναίκες), δεν αντιμετωπίζουν στερητικό σύνδρομο και δεν χρήζουν άμεσης απεξάρτησης. Η nalmefene πρέπει να συνταγογραφείται σε συνδυασμό με συνεχή ψυχοκοινωνική υποστήριξη που εστιάζει στη συμμόρφωση με τη θεραπεία και στη μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ. Η θεραπεία πρέπει να ξεκινά μόνο σε ασθενείς που συνεχίζουν να έχουν υψηλό επίπεδο κινδύνου κατανάλωσης αλκοόλ δύο εβδομάδες μετά την αρχική εκτίμηση. Η ναλμεφένη λαμβάνεται τις ημέρες που ο ασθενής πρόκειται να καταναλώσει αλκοόλ, ένα δισκίο κατά προτίμηση 1-2 ώρες πριν από την πιθανή ώρα της κατανάλωσης.

Σχετικά με την εξάρτηση από το αλκοόλ: Η εξάρτηση από το αλκοόλ είναι μια νόσος του εγκεφάλου με υψηλές πιθανότητες προοδευτικής επιδείνωσης. Το αλκοόλ είναι τοξικό για τα περισσότερα όργανα του σώματος, ενώ το επίπεδο κατανάλωσης είναι στενά συνδεδεμένο με τον κίνδυνο μακροπρόθεσμης νοσηρότητας και θνησιμότητας. Το αλκοόλ αποτελεί αιτιολογικό παράγοντα για περισσότερες από 60 ασθένειες και τραυματισμούς. Η εξάρτηση από το αλκοόλ επηρεάζεται σημαντικά από γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες. Οι γενετικοί παράγοντες υπολογίζεται ότι αντιπροσωπεύουν το 60% του κινδύνου εκδήλωσης της νόσου. Ένα βασικό χαρακτηριστικό της εξάρτησης από το αλκοόλ είναι η συχνά ακατανίκητη επιθυμία για αλκοόλ. Οι ασθενείς αντιμετωπίζουν δυσκολίες στον έλεγχο της κατανάλωσης του αλκοόλ και συνεχίζουν να το καταναλώνουν παρά τις επιβλαβείς επιπτώσεις που αυτό επιφέρει. Η διάγνωση της εξάρτησης από το αλκοόλ απαιτεί τουλάχιστον τη συνύπαρξη τριών από τα έξι κριτήρια στην κατάταξη κατά ICD-10 όπως ορίζονται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO). Η υπέρμετρη κατανάλωση αλκοόλ είναι συχνή σε πολλές χώρες στον κόσμο. Ειδικά στην Ευρώπη περισσότεροι από 14 εκατομμύρια άνθρωποι είναι εξαρτημένοι από το αλκοόλ, την ίδια στιγμή που το θεραπευτικό κενό είναι τεράστιο, καθώς μόλις το 8% αυτών τυγχάνουν οποιασδήποτε θεραπείας. Τόσο η αποχή όσο και η μείωση της κατανάλωσης θα έπρεπε να θεωρούνται μέρος μιας ολοκληρωμένης θεραπευτικής προσέγγισης για ασθενείς εξαρτημένους από το αλκοόλ.

ΣΚΠ: Σημάδια εμφανίζονται στο αίμα χρόνια πριν από τα συμπτώματα

Συνδέεται η φλεγμονή του εντέρου με τη νόσο Αλτσχάιμερ;