Διατροφή: Το οξειδωτικό στρες μπορεί να επηρεάσει τα κίνητρα που βάζουμε στη ζωή μας. Σε αυτό, μπορεί να βοηθήσει ο χειρισμός της καλής διατροφής.
Στη ζωή, το κίνητρο μπορεί να είναι η διαφορά μεταξύ επιτυχίας και αποτυχίας, καθορισμού στόχων και αστοχίας, ευημερίας και δυστυχίας. Και όμως, το να αποκτήσετε και να διατηρήσετε κίνητρα είναι συχνά το πιο δύσκολο βήμα, ένα πρόβλημα που έχει προκαλέσει πολλή έρευνα.
Η διατροφή βοηθάει στην ανακούφιση από το στρες
Ένα πολύ μικρό μέρος αυτής της έρευνας εξέτασε το ζήτημα του μεταβολισμού. «Επηρεάζουν οι διαφορές στους μεταβολίτες στον εγκέφαλο την ικανότητά μας για κίνητρα;» ρωτά η καθηγήτρια Carmen Sandi στο School of Life Sciences του EPFL. “Εάν ισχύει αυτό, θα μπορούσαν οι διατροφικές παρεμβάσεις που μπορούν να επηρεάσουν τα επίπεδα μεταβολιτών να είναι ένα αποτελεσματικό όχημα για τη βελτίωση της απόδοσης με κίνητρα;”
Η ομάδα του Sandi, με τους συναδέλφους τους στο Ινστιτούτο Επιστημών Υγείας της Nestlé, δημοσίευσαν τώρα μια μελέτη που δίνει το πρώτο φως στην απάντηση αυτής της ερώτησης. Οι ερευνητές εστίασαν σε μια περιοχή βαθιά στον εγκέφαλο που ονομάζεται «επικλινής πυρήνας», ο οποίος είναι γνωστό ότι παίζει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση λειτουργιών όπως η ανταμοιβή, η ενίσχυση, η αποστροφή και, εξάλλου, το κίνητρο.
Μεταβολισμός και οξειδωτικό στρες στον εγκέφαλο
Η ιδέα πίσω από τη μελέτη ήταν ότι ο ίδιος ο εγκέφαλος —όπως όλοι οι ιστοί του σώματός μας— υπόκειται σε συνεχές οξειδωτικό στρες, ως αποτέλεσμα του μεταβολισμού του.
Τι είναι το οξειδωτικό στρες; Καθώς τα κύτταρα «τρώνε» διάφορα μόρια για καύσιμο, παράγουν μια σειρά από τοξικά απόβλητα με τη μορφή μορίων υψηλής αντίδρασης γνωστά συλλογικά ως «οξειδωτικά είδη». Φυσικά, τα κύτταρα διαθέτουν διάφορους μηχανισμούς για να καθαρίσουν τα οξειδωτικά είδη, αποκαθιστώντας τη χημική ισορροπία του κυττάρου. Αλλά αυτή η μάχη είναι σε εξέλιξη, μερικές φορές αυτή η ισορροπία διαταράσσεται και αυτή η διαταραχή είναι αυτό που λέμε «οξειδωτικό στρες».
Η σύνδεση γλουταθειόνης
Ο εγκέφαλος συχνά υποβάλλεται σε υπερβολικό οξειδωτικό στρες από τις νευρομεταβολικές διεργασίες του – και το ερώτημα για τους ερευνητές ήταν εάν τα επίπεδα αντιοξειδωτικών στον επικλινή πυρήνα μπορούν να επηρεάσουν τα κίνητρα. Για να απαντήσουν στην ερώτηση, οι επιστήμονες εξέτασαν το πιο σημαντικό αντιοξειδωτικό του εγκεφάλου, μια πρωτεΐνη που ονομάζεται γλουταθειόνη (GSH), και τη σχέση της με τα κίνητρα.
“Αξιολογήσαμε τις σχέσεις μεταξύ των μεταβολιτών στον επικλινή πυρήνα – μια βασική περιοχή του εγκεφάλου – και την απόδοση των κινήτρων”, λέει ο Sandi. «Στη συνέχεια στραφήκαμε στα ζώα για να κατανοήσουμε τον μηχανισμό και να διερευνήσουμε την αιτιότητα μεταξύ του μεταβολίτη που βρέθηκε και της απόδοσης, αποδεικνύοντας επίσης ότι οι διατροφικές παρεμβάσεις τροποποιούν τη συμπεριφορά μέσω αυτής της οδού».
Παρακολούθηση GSH στον επικλινή πυρήνα
Πρώτον, χρησιμοποίησαν μια τεχνική που ονομάζεται «φασματοσκοπία μαγνητικού συντονισμού πρωτονίων», η οποία μπορεί να αξιολογήσει και να ποσοτικοποιήσει τη βιοχημεία σε μια συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου με μη επεμβατικό τρόπο. Οι ερευνητές εφάρμοσαν την τεχνική στον επικλινή πυρήνα τόσο των ανθρώπων όσο και των αρουραίων για να μετρήσουν τα επίπεδα της GSH. Στη συνέχεια, συνέκριναν αυτά τα επίπεδα με το πόσο καλά ή κακώς είχαν τα άτομα και τα ζώα τους σε τυποποιημένες εργασίες που σχετίζονται με την προσπάθεια που μετρούν τα κίνητρα.
Αυτό που βρήκαν ήταν ότι τα υψηλότερα επίπεδα GSH στον επικλινή πυρήνα συσχετίστηκαν με καλύτερη και σταθερή απόδοση στις εργασίες παρακίνησης.
Επίπεδα GSH και κίνητρο
Αλλά η συσχέτιση δεν συνεπάγεται αιτιώδη συνάφεια, έτσι η ομάδα προχώρησε σε ζωντανά πειράματα με αρουραίους στους οποίους χορηγήθηκαν μικροενέσεις αναστολέα GSH, μειώνοντας τη σύνθεση και τα επίπεδα του αντιοξειδωτικού. Οι αρουραίοι έδειξαν τώρα λιγότερα κίνητρα, όπως φαίνεται σε χαμηλότερη απόδοση σε τεστ που βασίζονται στην προσπάθεια, με κίνητρα ανταμοιβής.
Αντίθετα, όταν οι ερευνητές έδωσαν στους αρουραίους μια διατροφική παρέμβαση με την πρόδρομη ουσία GSH N-ακετυλοκυστεΐνη – η οποία αύξησε τα επίπεδα GSH στον επικλινή πυρήνα – τα ζώα είχαν καλύτερες επιδόσεις. Το αποτέλεσμα «δυνητικά μεσολαβήθηκε από μια συγκεκριμένη μετατόπιση τύπου κυττάρου στις γλουταμινεργικές εισόδους σε συσσωρευτικούς μεσαίους ακανθώδεις νευρώνες», όπως γράφουν οι συγγραφείς.
Μπορούν η διατροφή ή τα συμπληρώματα να βοηθήσουν στο κίνητρο;
«Η μελέτη μας παρέχει νέες γνώσεις σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο ο μεταβολισμός του εγκεφάλου σχετίζεται με τη συμπεριφορά και προτείνει διατροφικές παρεμβάσεις που στοχεύουν στη βασική οξειδωτική διαδικασία ως ιδανικές παρεμβάσεις για τη διευκόλυνση της επίπονης αντοχής», καταλήγουν οι συγγραφείς. Τα ευρήματα της μελέτης «υποδηλώνουν ότι η βελτίωση της συσσωρευτικής αντιοξειδωτικής λειτουργίας μπορεί να είναι μια εφικτή προσέγγιση για την ενίσχυση των κινήτρων».
«Η Ν-ακετυλοκυστεΐνη, το συμπλήρωμα διατροφής που δώσαμε στη μελέτη μας μπορεί επίσης να συντεθεί στο σώμα από την πρόδρομη κυστεΐνη της», λέει ο Sandi. «Η κυστεΐνη περιέχεται σε «τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες», όπως το κρέας, το κοτόπουλο, το ψάρι ή τα θαλασσινά. Άλλες πηγές με χαμηλότερη περιεκτικότητα είναι τα αυγά, τα τρόφιμα ολικής αλέσεως όπως το ψωμί και τα δημητριακά και ορισμένα λαχανικά όπως το μπρόκολο, τα κρεμμύδια και όσπρια.”
“Φυσικά, υπάρχουν και άλλοι τρόποι πέρα από τη Ν-ακετυλοκυστεΐνη για να αυξηθούν τα επίπεδα GSH στο σώμα, αλλά το πώς σχετίζονται με τα επίπεδα στον εγκέφαλο —και ιδιαίτερα στον επικλινή πυρήνα— είναι σε μεγάλο βαθμό άγνωστο. Η μελέτη μας αποτελεί απόδειξη της αρχής ότι η διατροφή Η Ν-ακετυλοκυστεΐνη μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα GSH στον εγκέφαλο και να διευκολύνει την κοπιαστική συμπεριφορά».
Διαβάστε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις για την υγεία από την Ελλάδα και τον ΚόσμοΑκολουθήστε το healthweb.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
