ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ: Εκπρόσωπος του ΚΕΕΛΠΝΟ περιγράφει το προφίλ των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων στην Ελλάδα

Της Νικολέτας Ντάμπου

Οι νοσοκομειακές λοιμώξεις και ιδιαίτερα οι λοιμώξεις της ΜΕΘ αποτελούν παγκόσμιο πρόβλημα. Η ραγδαία αύξησή τους την τελευταία δεκαετία έχει προκαλέσει την ανησυχία της επιστημονικής ιατρικής κοινότητας καθώς με βάση τα ευρωπαϊκά δεδομένα 1 στους 5 ασθενείς εμφανίζει νοσοκομειακή λοίμωξη που οφείλεται σε πολυανθεκτικά μικρόβια.

Στην χώρα μας 1000 περίπου ασθενείς πεθαίνουν κάθε χρόνο από την νοσοκομειακή βακτηριαιμία, γεγονός που προβληματίζει άπαντες για το εάν τηρούνται τα σωστά πρωτόκολλα προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί το φαινόμενο αυτό.  Για το λόγο αυτό το life2daygr μίλησε εκτενώς με την Υπεύθυνη Γραφείου Νοσοκομειακών Λοιμώξεων και Μικροβιακής Αντοχής του ΚΕΕΛΠΝΟ– παθολόγο – λοιμωξιολόγο κ. Φλώρα Κοντοπίδου, η οποία και μας παρουσίασε μια συνολική εικόνα της συχνότητας εμφάνισης των νοσοκομειακών λοιμώξεων στην χώρας μας, υποδεικνύοντας τους τρόπους αντιμετώπισης του προβλήματος  και την αναγκαιότητα της ευαισθητοποίησης των διοικήσεων.

Ας δούμε όμως αναλυτικά ολόκληρη την συνέντευξη:

Που ανέρχεται το ποσοστό των νοσοκομειακών λοιμώξεων αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα; Έχει αυξηθεί ή έχει μειωθεί σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια; Τι εικόνα παρουσιάζουν τα ποσοστά μας σε σχέση με τα ποσοστά των άλλων ευρωπαϊκών χωρών

Σύμφωνα με τον τελευταίο εθνικό επιπολασμό νοσοκομειακών λοιμώξεων και της χρήσης αντιβιοτικών που πραγματοποιήθηκε από το ΚΕΕΛΠΝΟ, το Πανεπιστήμιο Κρήτης και το ECDC το 2012, το ποσοστό των νοσοκομειακών λοιμώξεων στα δημόσια νοσοκομεία ανέρχεται στο 9% έναντι του 6% που είναι ο ευρωπαϊκός μέσος όρος. Σε αντίστοιχα δεδομένα του ΠΟΥ για την χώρα μας για την περίοδο 1995-2010 ο επιπολασμός των νοσοκομειακών λοιμώξεων ανέρχεται στο 7,9%.Τον Νοέμβριο του 2016 πραγματοποιήθηκε από το ΚΕΕΛΠΝΟ και το Πανεπιστήμιο Κρήτης ο νέος εθνικός επιπολασμός σε όλα τα νοσοκομεία της χώρας και σύντομα θα έχουμε και τα πιο πρόσφατα αποτελέσματα.

Ποιο είναι το ποσοστό των ασθενών που παρουσίασε νοσοκομειακή λοίμωξη το έτος 2015 και ποιο το ποσοστό για το 2016;

Η επιτήρηση του επιπολασμού για το σύνολο των νοσοκομειακών λοιμώξεων σύμφωνα με το νέο θεσμικό πλαίσιο γίνεται κάθε δύο χρόνια υποχρεωτικά για όλα τα νοσοκομεία. Ο πρώτος υλοποιήθηκε τον Νοέμβριο του 2016 (ο επιπολασμός του 2012 δεν ήταν στα πλαίσια του νόμου και δεν ήταν υποχρεωτικός για όλα τα νοσοκομεία), οπότε δεν υπάρχουν δεδομένα για το 2015, ενώ τα δεδομένα του 2016 θα αναλυθούν και θα ανακοινωθούν τους επόμενους μήνες.

Τι ποσοστό αυτό των λοιμώξεων καταλήγει σε θάνατο του ασθενούς;

Όσον αφορά τη χώρα μας από τα δεδομένα του ΚΕΕΛΠΝΟ καταγράφεται η θνητότητα στις 28 ημέρες νοσηλείας ασθενών με νοσοκομειακή βακτηριαιμία από τα σημαντικότερα πολυανθεκτικά βακτήρια η οποία υπολογίζεται ετησίως περίπου στους 1000 ασθενείς.

 Που πέφτει το βάρος; Στην έλλειψη επιστημονικού προσωπικού, στην έλλειψη επιμελούς αποστείρωσης των χώρων και των ιατρικών εργαλείων;  ή στην αμέλεια λόγω έλλειψης προσωπικού και υπερβολικού φόρτου εργασίας;

Η αντιμετώπιση του προβλήματος απαιτεί την εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου για τον έλεγχο των νοσοκομειακών λοιμώξεων και πιο συγκεκριμένα την διαμόρφωση σχεδίου δράσης με στοχοθεσία και χρονοδιάγραμμα τόσο σε επίπεδο νοσοκομείου όσο και σε εθνικό επίπεδο και την ενίσχυση των νοσοκομείων με εξειδικευμένο προσωπικό που θα ασχοληθεί εντεταλμένα με την πρόληψη των νοσοκομειακών λοιμώξεων και τη χρήση των αντιβιοτικών. Είναι αναγκαία η ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση των διοικήσεων των νοσοκομείων ώστε η αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής να αποτελέσει προτεραιότητα τους.

 Πως μπορούν να περιοριστούν οι νοσοκομειακές λοιμώξεις;

Οι νοσοκομειακές λοιμώξεις μπορούν να περιοριστούν με την εφαρμογή συγκεκριμένων δεσμίδων μέτρων πρόληψης και ελέγχου, η εφαρμογή των οποίων χρειάζεται πρώτιστα την ευαισθητοποίηση των διοικήσεων ώστε να εφαρμοστούν  όλες οι διαδικασίες του νομοθετικού πλαισίου όπως είναι η εκπαίδευση, η εφαρμογή των  μέτρων πρόληψης, η ενίσχυση των Επιτροπών Νοσοκομειακών Λοιμώξεων και η εξασφάλιση απαραίτητων υλικών και ανθρώπινου δυναμικού. Κι αυτό γιατί η εφαρμογή και των πιο απλών μέτρων πρόληψης απαιτεί συστηματική προσέγγιση και αλλαγή της κουλτούρας ολόκληρου του οργανισμού-νοσοκομείου.

Που παρουσιάζονται τα μεγαλύτερα ποσοστά λοιμώξεων; Στην ιδιωτική ή στη δημόσια υγεία; Υπάρχουν επίσημα στοιχεία;

Αυτή τη στιγμή επιτηρούνται συγκεκριμένες λοιμώξεις από ανθεκτικά βακτήρια τόσο στα ιδιωτικά όσο και στα δημόσια νοσοκομεία. Σχετικά με το πρόβλημα  της μικροβιακής αντοχής το θέμα αφορά όλα τα νοσοκομεία της χώρας. Γι αυτό και το νομοθετικό πλαίσιο θέτει ως υποχρεωτική την εφαρμογή του  σε όλα τα νοσοκομεία, δημόσια, στρατιωτικά και ιδιωτικά νοσοκομεία.

Τι γίνεται με τα ιδρύματα χρόνιων πασχόντων και τα κέντρα φυσικής αποκατάστασης; Γιατί παρουσιάζονται και εκεί περιστατικά λοιμώξεων;

Οι νοσοκομειακές λοιμώξεις μπορούν δυνητικά να εμφανιστούν σε όλους τους χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας, όπου παρέχεται ιατρονοσηλευτική φροντίδα, και ιδιαίτερα σε ασθενείς αυξημένου κινδύνου με σοβαρές συννοσηρότητες και πολλαπλές και μακροχρόνιες νοσηλείες, όπως είναι σημαντικό ποσοστό ασθενών που νοσηλεύονται στα κέντρα φυσικής αποκατάστασης.

Ποια είναι η συνολική ετήσια δαπάνη για τον περιορισμό των νοσοκομειακών λοιμώξεων; Και ποια θα έπρεπε να ήταν;

Ποια είναι η συνολική ετήσια δαπάνη για τη θεραπεία των νοσοκομειακών λοιμώξεων στα δημόσια νοσηλευτικά ιδρύματα της χώρας;

Το κόστος των νοσοκομειακών λοιμώξεων σε διεθνές επίπεδο έχει κοστολογηθεί και ανέρχεται ανάλογα με την λοίμωξη σε αστρονομικά ποσά ετησίως. Το θέμα είναι ότι η επένδυση στην εφαρμογή των βασικών αξόνων ενός προγράμματος ελέγχου λοιμώξεων και χρήσης αντιβιοτικών κοστίζει πολύ λιγότερα χρήματα σε σύγκριση με τους πόρους που εξοικονομούνται από την εφαρμογή του. Πόροι που μπορούν εκ νέου να επενδυθούν στο υγειονομικό σύστημα βελτιώνοντας τις υπηρεσίας υγείας. Πάνω από όλα όμως, η επένδυση στα προγράμματα ελέγχου λοιμώξεων σώζουν ζωές και αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ασφάλειας των ασθενών σε διεθνές επίπεδο. Όλα τα παραπάνω έχουν τεκμηριωθεί με πολλές και σημαντικές μελέτες εδώ και δεκαετίες.

 Ποιες είναι οι δράσεις του ΚΕΕΛΠΝΟ απέναντι σε αυτό το φαινόμενο τα τελευταία δύο χρόνια;

Το ΚΕΕΛΠΝΟ τα τελευταία δύο χρόνια έχει ανταποκριθεί στις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει σχετικά με την εφαρμογή του νόμου για τον έλεγχο των νοσοκομειακών λοιμώξεων και της μικροβιακής αντοχής. Έχει καταρτίσει κοινή μεθοδολογία επιτήρησης δεικτών για όλα τα νοσοκομεία της χώρας η οποία έχει αρχίσει να εφαρμόζεται από την πλειονότητα των ελληνικών νοσοκομείων,  ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα για τον έλεγχο της διασποράς των πολυανθεκτικών παθογόνων, κατευθυντήριες οδηγίες και πρότυπο διαδικασιών βάσει του οποίου τα νοσοκομεία πρέπει να συντάξουν τους εσωτερικούς κανονισμούς τους και τα ετήσια σχέδια δράσης τους. Επίσης σε κάθε ΥΠΕ έχουν συγκροτηθεί επιτροπές από εξειδικευμένους επαγγελματίες υγείας για την εκπαίδευση και επιτήρησης των μέτρων ελέγχου αλλά και για την έγκριση των εσωτερικών κανονισμών των νοσοκομείων.

Ποιες είναι ο οδηγίες που δίνετε στους διοικητές των νοσοκομείων;

Κάθε εξάμηνο οι διοικήσεις των νοσοκομείων λαμβάνουν τα αποτελέσματα επιτήρησης με 5 συγκριτικά στοιχεία για όλα τα νοσοκομεία της επικράτειας καθώς και για τα νοσοκομεία με παρόμοιο αριθμό κλινών. Επίσης κάθε εξάμηνο οι ΥΠΕ και το ΥΥΚΑ λαμβάνουν συγκεντρωτικές και αναλυτικές αναφορές για όλα τα νοσοκομεία καθώς και τα απαραίτητα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν για να βελτιωθούν οι συγκεκριμένοι δείκτες.

 Υπάρχουν επιτροπές νοσοκομειακών λοιμώξεων στις μονάδες υγείας;

Ναι, υπάρχουν σε όλα τα νοσοκομεία. Η συγκρότηση των ΕΝΛ δια νόμου αποτελεί θεσμό εδώ και πολλά χρόνια για τα ελληνικά νοσοκομεία, αλλά με το νέο νόμο εδραιώνεται και ισχυροποιείται ακόμη περισσότερο ο ρόλος τους.

Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για τα προϊόντα κάνναβης

Αποκλειστικό : Μετατίθεται για 1 Ιουλίου η λειτουργία της  ηλεκτρονικής πλατφόρμας προμήθειων της ΕΚΑΠΥ