O Dr. Θέμης Μαντζαβίνος Αν. Καθηγητής Μαιευτικής & Γυναικολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών μίλησε στην εκπομπή Opinion Health με την Νικολέτα Ντάμπου για την ανδρική υπογονιμότητα.
Η υπογονιμότητα είναι και γένους αρσενικού;
Ναι, πραγματικά είναι και γένους αρσενικού αλλά τώρα τα τελευταία χρόνια αρχίζει και ο κόσμος να το καταλαβαίνει γιατί το επικοινωνούμε κι εμείς οι γιατροί. Γιατί πριν αρκετά χρόνια, πριν 50-60 χρόνια νομίζαμε ότι ήταν κυρίως γένους θηλυκού η υπογονιμότητα. Με τις μελέτες όμως που έχουν γίνει το ποσοστό της ανδρικής υπογονιμότητας μεγάλωνε και βρήκαμε, με απίθανα μεγάλο αριθμό μελετών, δηλαδή από 1970 μέχρι το 2015-2017 εξετάστηκαν εκατομμύρια άνδρες από μελέτες 10 χώρες μαζί, 5 χώρες μαζί και βρέθηκε ότι έχουμε πραγματικά μία πολύ μεγάλη μείωση της ικανότητας του σπέρματος για γονιμοποίηση. Και αυτό καταλαβαίνετε μας ανεβάζει άμεσα τα ποσοστά τα έχουν φτάσει σχεδόν να είναι στο περίπου όσο είναι και της γυναίκας τα ποσοστά.
Ποια είναι τα ποσοστά;
Είναι το 20% και οι δύο μαζί. Υπάρχει πάντοτε και αγνώστου αιτιολογίας, είναι ένα 10% που λέμε ανεξήγητη υπογονιμότητα.
Μιλήστε μας για τις μελέτες αυτές από τις οποίες βγήκανε τα συμπεράσματα που αφορούν στην υπογονιμότητα των ανδρών. Αυτές οι μελέτες πότε ξεκίνησαν, από ποια χώρα.
Ξεκίνησαν περίπου το 1970 και η μία πρώτη που ήταν από 10 χώρες μαζί, ήταν από το Ισραήλ, από τη Δανία, από την Ιταλία, από την Αμερική και μετά ακολούθησαν κι άλλες στα άλλα επόμενα 30 χρόνια, έπαιρναν όλες τις δημοσιεύσεις που έχουν γίνει μέχρι σήμερα και τελικά αυτό είναι πλέον γεγονός και λόγω του μεγάλου αριθμού. Να φανταστείτε ότι δημοσιεύθηκε μία μελέτη στην Αμερική, για τους άνδρες και θέλουν να εστιάσουν στο θέμα της ηλικίας, γιατί και εκεί αν θέλετε να το συζητήσουμε, και μελετήσανε από το 1970 μέχρι 2018, 138 εκατομμύρια γεννήσεις όπου έψαχνα την ηλικία του άνδρα, οπότε σκεφτείτε μέσα τι μελέτη έχει γίνει, μέσα σε αυτό που είναι αποτελέσματα που δεν αμφισβητούνται.
Από ποια ηλικία δηλαδή μπορούν να ξεκινήσουν τα προβλήματα στη γονιμότητα ενός άνδρα;
Κοιτάξτε να δείτε, αυτό το θέμα της ηλικίας, κοιτάξτε πόσο διαφορετικό είναι με τη γυναίκα. Με τη γυναίκα γνωρίζουμε ως τώρα, όλα τα χρόνια που το ψάχνουμε, 35 χρόνια και μετά και ειδικά μετά τα 40 έχουμε πρόβλημα. Στον άνδρα όλες οι μελέτες, γιατί στατιστικά προσπαθούμε, δεν έχουμε καταλήξει ακριβώς αλλά όλες οι μελέτες συγκλίνουν στην ηλικία περίπου από 40 και πάνω. Από 40 και πάνω λέμε ότι ένας άνδρας για αναπαραγωγική ηλικία αρχίζουν τα προβλήματα αλλά πρακτικά και λίγο νωρίτερα και από τα 35 έτη θα μπορούσαν να αρχίσουν τα προβλήματα αλλά έτσι γράφεται και εκεί όπως λέμε και μία γυναίκα όταν αρχίζει να μεγαλώνει αναπαραγωγικά, για όνομα του Θεού, γιατί από τα 40 και μετά, γιατί στα 40 υποστηρίζουμε ότι είστε στην καλύτερη ηλικία αν το θέλετε έτσι βιολογικά, είναι μία άριστη ηλικία σε μία γυναίκα αλλά αυτό μας ξεγελάει πολλές φορές και ενώ βλέπετε την εμφάνιση μίας γυναίκας που τα έχει όλα και όμως τα ωάρια αρχίζουν και φθείρονται μετά τα 40. Έτσι όμως και στον άνδρα είναι κάτι που βγαίνουν νέες μελέτες, τώρα βγαίνουν στην επιφάνεια, ότι και στον άνδρα αρχίζει το σπέρμα και χαλαρώνει, η ποιότητά του.
Και οι αιτίες ποιες είναι κύριε Μαντζαβίνο, δηλαδή παίζει ρόλο ας πούμε η διατροφή; Ο τρόπος ζωής;
Είναι πολλές οι αιτίες.
Ας πούμε κάποιες βασικές.
Ναι ας δούμε κάποιες. Μία από αυτές που θα πούμε και 2-3 πράγματα παραπάνω είναι η ηλικία, όσο μεγαλώνει ο άνδρας, μετά τα 40, μα σου λέει ο άνδρας εγώ μετά τα 40 είμαι μαραθωνοδρόμος, εγώ 45-50 χρονών κάνω σπορ που δεν έκανα στα 2. Είναι πολλά αυτά που το ξεγελούν, γιατί άλλο είναι αυτό, άλλο είναι η φυσική κατάσταση και άλλο είναι η ποιότητα του σπέρματος. Ένα από αυτά μπορούμε και να το συζητήσουμε ακόμα περισσότερο. Είναι τα επαγγέλματα. Πολλά από τα επαγγέλματα που προφανώς αυτά που περιέχουν πολύ υψηλές θερμοκρασίες, δηλαδή σκεφτείτε άτομα που δουλεύουν σε χυτήρια, σε φούρνους, άνθρωποι που είναι οδηγοί όλο το 24ωρο, σε νταλίκες, σε ταξί, όλα αυτά και η περιοχή των όρχεων υπάρχει μία θέρμανση, για να παραχθούν τα σπερματοζωάρια πρέπει η θερμοκρασία των όρχεων να είναι μερικούς βαθμούς πιο μικρή από το σώμα το υπόλοιπο. Το στρες που υπάρχει συνέχεια στη ζωή μας και αυξάνεται συνέχεια και αυτό επηρεάζει πάρα πολύ, αυτά θα μπορούσαμε κυρίως να πούμε ένα από τα πολλά και η διατροφή μας, είναι το κάπνισμα, το αλκοόλ, όλα έχουν βρεθεί, αυτό δεν σας το λέω τώρα εγώ γιατί βιβλιογραφικά να σας πω υπάρχουν δεδομένα που υπάρχει καμία αμφισβήτηση ότι όλα αυτά προκαλούν πρόβλημα. Οι τοξίνες του περιβάλλοντος, οι ακτινοβολίες που δεχόμαστε, το λαπ τοπ που έχουν οι άνδρες στα γόνατά τους συνέχεια.
Το κινητό;
Το κινητό στις τσέπες που το κρατούν συνέχεια, όλα λίγο πολύ έχουν τον ρόλο τους να μας επηρεάζουν. Ξέρετε η διαφορά με τη γυναίκα, η γυναίκα γεννιέται με αυτά τα ωάρια που έχει, 1.000.000 στη μία, 1.000.000 στην άλλη, όταν είναι στην αναπαραγωγική ηλικία να φανταστείτε έχει γύρω στους 400.000-500.000 ωάρια σε κάθε ωοθήκη, τα έχει εκ γενετής, ενώ ο άνδρας παράγει, κάθε μέρα και για να ολοκληρωθεί ένα ώριμο σπερματοζωάριο θέλει περίπου 75 μέρες. Σκεφτείτε λοιπόν μία αλυσίδα 75 ημερών τι υφίσταται, τι επιδράσεις από το περιβάλλον, από όλα αυτά που σας είπα όπου γίνονται βλάβες στο DNA του σπέρματος, οπότε όσο πιο μεγάλος είναι κανένας τόσο μεγαλύτερη και η βλάβη.
Κύριε Μαντζαβίνο υπάρχουν και μερικές έρευνες που δείχνουν ότι κάποιες συμπεριφορές που θεωρούνται «αρρενωπές» επηρεάζουν βιολογικά. Πιστεύετε ότι αυτό είναι κάτι το οποίο μπορεί να ισχύει; Δηλαδή ο αρρενωπός άνδρας μπορεί να επηρεάζεται και βιολογικά;
Αυτό θέλει μεγάλη προσοχή, μεγάλη προσοχή, το έχουμε δει και όλοι στην πορεία μελετώντας την αναπαραγωγή. Πρέπει να ξέρετε ότι όλα τα συμπληρώματα, ειδικά αυτά που περιέχουν και τεστοστερόνη που είναι αναβολικού τύπου, είναι δραματική η μείωση, μπορεί να έχουμε έναν πρωταθλητή ή οτιδήποτε αλλά αν κάνει χρήση τέτοιων ουσιών, το σπέρμα του πραγματικά καταστρέφεται, δεν μπορείτε να φανταστείτε τι διαφορά υπάρχει. Άρα θέλει προσοχή, η άσκηση είναι κάτι το εξαιρετικό, αλλά όλα θέλουν με κάποιο μέτρο.
Υπάρχει περίπτωση να υπάρχουν και κληρονομικά αίτια;
Κοιτάξτε να δείτε, αυτό το κληρονομικό αίτιο πάντα το έχουμε κατά νου. Το καλό είναι ότι εμείς, ας πούμε και στην εξωσωματική που όταν υπάρχει ένα πρόβλημα πολύ μεγάλο του ανδρικού παράγοντα και το λύνουμε μέσω του εργαστηρίου και τα ξεπερνάμε με τις μεθόδους, το καλό είναι ότι μέχρι τώρα έχουμε δει ότι δεν μεταδίδεται αυτό το πρόβλημα που είχε ο πατέρας οπωσδήποτε και στο παιδί.
Πλέον οι άνδρες έχουν την ίδια σεξουαλική δραστηριότητα σε σχέση με παλαιότερα ή είναι πλέον μικρότερη;
Αυτό πραγματικά επειδή είναι ένας ολόκληρος κλάδος και αυτός, δυστυχώς ο γυναικολόγος ακούγοντας εμείς στο Συνέδριο που είχαμε του Institute of Life του ΙΑΣΩ που ασχοληθήκαμε με τον ανδρικό παράγοντα, ένας πολύ γνωστός καθηγητής που συμμετείχε μας είπε ότι εκτός από αυτά που είπαμε, το μειωμένο, τα επαγγέλματα και όλα αυτά, ότι το είχε σαν πέμπτο λόγο ότι στα ζευγάρια κάνουν λιγότερο σεξ. Όλο αυτό βέβαια, δηλαδή να σας το μεταφράσω για να το καταλάβετε με ένα απλό παράδειγμα της καθημερινότητας, το οποίο και εμένα με εξέπληξε και εμένα με την αναπαραγωγή, ότι έχω ζευγάρια που έχουν κάνει παιδιά, μικρή όχι μεγάλης ηλικίας, 35, 38, όπου έρχονται πρώτη φορά και μου λένε, κοιτάξτε να δείτε γιατρέ εγώ γυρνάω από τη δουλειά μου στις 11, 12, λέει ο σύζυγος κι εγώ δουλεύω και η σύζυγος, καλές δουλειές και στο εξωτερικό μάλιστα, μου έχει συμβεί αυτό, νέοι άνθρωποι, να σας πω κάτι τώρα, μην αρχίσετε να μου πείτε να κάνω παιδιά τώρα σε αυτή τη φάση, μα έτσι και μου πείτε τώρα κάνε αυτές τις εξετάσεις του αίματος, κάνε αυτές τις ακτινογραφίες, κάνε όλα αυτά τα φάρμακα, ότι γόνιμες μέρες είναι αυτές, γόνιμη είναι η άλλη, είναι τάδε ώρα κλπ, σε παρακαλώ γιατρέ μου λέει μας κάνετε κανά δύο παιδιά και για το σεξ έχουμε όλη τη ζωή μπροστά μας.
Ας πούμε και αυτό για την ηλικία που λέγαμε και το σεξ , αρχίζουμε και έχουμε και προβλήματα και στυτικής δυσλειτουργίας όταν περνάνε τα χρόνια, για την ολοκλήρωση του σεξ, και έχουν βγει και μελέτες ότι αν περάσουν τα 40 έτη , έχουμε 5% ελάττωση της στυτικής λειτουργίας, όταν περνάμε τα 65-70 έχουμε 45% ελάττωση. Και αυτά όλα παίζουν το ρόλο τους. Μην ξεχνάτε βέβαια ότι ο ανδρικός παράγοντας όσον αφορά στο θέμα της στυτικής δυσλειτουργίας, με όλα αυτά τα φάρμακα, τα καταπληκτικά φάρμακα που έχουν βγει, τύπου Viagra, όλα αυτά που κυκλοφορούν έχουν λύσει κατά μεγάλο ποσοστό το πρόβλημα του σεξ, αλλά δεν έχουν λύσει το πρόβλημα της αναπαραγωγής.
Πιστεύετε ότι όταν εξετάζετε και βρίσκεται μία κακής ποιότητας σπέρματος σε έναν άνδρα ή σε κάποιους άνδρες , αυτό μπορεί να είναι ένας δείκτης και άλλων παθήσεων ;
Ναι, πραγματικά έχουν γίνει πολλές δημοσιεύσεις γι’ αυτό, δεν το ξέραμε και λέμε πραγματικά ο κάθε άνδρας, από μικρή ηλικία πως είναι η εξέταση του αίματος, πως είναι οι γενικές εξετάσεις, πρέπει να ξέρει πως είναι το σπέρμα του, μία απλή εξέταση είναι. Και έχει βρεθεί εκτός του ότι θα φροντίσει για την αναπαραγωγή, τι θα κάνει, τι θα προσέξει, τι φάρμακα θα πάρει, έχει βρεθεί ότι βρίσκονται γενικότερα θέματα υγείας, δηλαδή ένα πολύ χαμηλό σπέρμα ο παθολόγος λέει για να δούμε μήπως υπάρχει και κάτι άλλο; Μήπως υπάρχει κάποιος διαβήτης, κάποιο καρδιακό πρόβλημα; Πολλά πράγματα μπορεί να σώσει κανένας με μία εξέταση σπέρματος. Είναι πραγματικά πολύ βοηθητικό, απλή εξέταση που κάθε άνδρας πρέπει να γνωρίζει την ποιότητα του σπέρματος.
Από ποια ηλικία πρέπει ένας άνδρας να σκεφτεί ότι πρέπει να κάνει την εξέταση της γονιμότητας;
Τουλάχιστον από τα 25 χρόνια.
Βεβαίως! Γιατί πρέπει να σκεφτούμε και λίγο απώτερα, γιατί αν εμπλακεί σε κάτι επαγγέλματα, αν σκοπεύει να παντρευτεί μεγάλος, ίσως θα πρέπει να βάλει στο νου του ίσως θα πρέπει να το κρυοσυντηρήσει. Να το κρατήσει το σπέρμα του, γιατί να μην το κρατήσει. Το κρατάμε για όλους λόγους, το κρατάμε για την υγεία, όταν έχουμε ένα πρόβλημα υγείας, μπορεί να κάνει ακτινοβολία, χημειοθεραπεία, πάντα το κρατάμε, περνάνε όλα αυτό, όπως κάνουμε το αντίστοιχο με την γυναίκα για τα ωάρια. Αλλά ακόμα και για τον απλό λόγο γιατί μπορεί να καθυστερήσει τον γάμο. Κι αυτό είναι μεγάλο ποσοστό.
Την κατάψυξη του σπέρματος την κάνουν πολλοί άνδρες; Είναι μεγάλος ο αριθμός;
Όχι. Όχι, είναι πολύ μικρός. Έχουν αρχίσει και το παίρνουν το μήνυμα πιο πολλοί σίγουρα και το κάνουν οι γυναίκες, οι άνδρες ακόμη δεν το κάνουν και όλα αυτά βέβαια θα βοηθήσουμε κι εμείς, πρέπει να…
Ναι γιατί κύριε Μαντζαβίνο μέχρι σήμερα, όλα τα μηνύματα των πληροφοριών που είχαμε μιλούσαν για υπογονιμότητα στις γυναίκες, οπότε βέβαια οι άνδρες δεν είχαν προβληματιστεί και ενημερωθεί, από εδώ και πέρα νομίζω…
Επειδή έχουν βγει πρόσφατα κάποιες μελέτες, πολύ πρόσφατα είναι αυτά, δεν τα ξέραμε ούτε εμείς οι γυναικολόγοι, ότι η μεγάλη ηλικία του άνδρα πλέον αρχίζει και επηρεάζει και το παιδί και την εγκυμοσύνη και τα πάντα, δηλαδή όταν είναι πάνω από 45 χρονών, 50, μπορεί να έχουν προβλήματα, είναι δεδομένο αυτό. Και τα βρίσκουμε συνέχεια, συνέχεια γίνονται δημοσιεύσεις, δηλαδή δεν ξέρω ίσως φτάσουμε σε ένα σημείο πως λένε «είμαι πάνω από 40, θα κάνω αμνιοκέντηση, αν είμαι όμως 35 και ο άνδρας μου είναι 55 ας πούμε πάλι θα κάνω αμνιοκέντηση γιατί είναι μεγάλος ο άνδρας μου», έχουμε και σε αυτό… καταλάβατε, γιατί έχουμε φτάσει και σε ακραίες καταστάσεις μεγάλων ανδρών που το βλέπουμε και η κοινωνία δυστυχώς το έχει αυτό έτσι σαν επιβράβευση, μεγάλο άνδρα που και αυτός έκανε παιδί, βέβαια οι άνδρες που ήδη έχουν κάνει παιδί στην ηλικία των 25 και 30 ετών, που σε ένα δεύτερο γάμο, σε μία ομιλία μεγάλη που είχαμε πάει μου έκανε τρομερή εντύπωση, που ο άνδρας ήταν γύρω στα 70 η σύζυγος 35, γεννήθηκε κάποιο παιδάκι με πρόβλημα, ένας γυναικολόγος μου το είπε, και μου λέει συνάδελφε έχεις δίκιο, εγώ δεν μπορούσα να το φανταστώ, και τι του λέει του γυναικολόγου «καλά εγώ για να είμαι σίγουρος πρέπει να πάρω 25 χρονών γυναίκα;» και αυτός ήταν 70.
Αυτό που λέγαμε, ότι τα ρίχνουν όλα στις γυναίκες.
Ναι, δεν έχει περάσει η νοοτροπία και θέλει δουλίτσα σιγά σιγά να το καταλαβαίνει αυτό.
Ακριβώς. Άρα από ότι καταλαβαίνω παίζει πολύ σημαντικό ρόλο ο ανδρικός παράγοντας στην υπογονιμότητα.
Παίζει πολύ μεγάλο ρόλο, πολύ μεγάλο. Και πρέπει αυτό και να το ξέρουμε και να το διαβιβάσουμε και να το προστατεύσουμε, ήδη τα εργαστήρια πλέον είναι τόσο καλά, σας λέω εμείς εδώ στο Institute of Life, έχουμε ένα από τα καλύτερα εργαστήρια στην Ευρώπη που δεν είναι μόνο η απλή εξέταση σπέρματος, μπορείς να κάνεις και άλλες και να βρεις κάτι που να μην φαίνεται. Πολύ εξειδικευμένες εξετάσεις αλλά μπορείτε να κρατήσετε το σπέρμα σας για 5, 15, 20 χρόνια, δηλαδή να το πάρετε σήμερα και να το χρησιμοποιήσετε μετά από 20 χρόνια και θα είναι σα να το παίρνετε τώρα. Είναι πολύ σημαντικό αυτό.
Μήπως θα έπρεπε να μπει η εξέταση για την υπογονιμότητα των ανδρών στο ετήσιο check up ;
Κοιτάξτε, να γίνει τουλάχιστον μία φορά και αν είναι εντάξει, δεν μπορούμε να του πούμε να το κάνει κάθε χρόνο αλλά ας το κάνει κατά περιόδους κάθε 2-3 χρόνια, ας κάνει την εξέταση, είναι κάτι απλό και πολύ χρήσιμο.
Άρα κύριε Μαντζαβίνο στην προσπάθεια των ζευγαριών να κάνουν κάποια εξωσωματική, εν κατακλείδι λέμε ότι τα τυχών προβλήματα προκύπτουν τόσο από τον ανδρικό όσο και από τον γυναικείο παράγοντα και τα δύο συμβάλουν , σωστά;
Ναι, ναι, σωστά. Βέβαια ο άνδρας έχει ευνοηθεί λίγο παραπάνω από την εξωσωματική γιατί είναι οι τεχνικές πλέον εκπληκτικές και μπορούμε να γονιμοποιούμε με ελάχιστα σπερματοζωάρια, που πριν από πολλά χρόνια ήταν αδύνατον. Δηλαδή, εγώ επειδή πολλά χρόνια ασχολούμαι με το κομμάτι αυτό, έχω ζήσει και την εποχή που δεν είχαμε τις τεχνικές αυτές, ούτε καν και τις καταψύξεις δεν είχαμε και τότε είναι συγκλονιστικό να βλέπετε ωάριο να έχει γίνει εξωσωματική και να βγάζετε περίπου που βάζουμε περίπου 100.000 σπερματοζωάρια γύρω από το ωάριο και την επομένη ημέρα να μην μπορεί ούτε ένα σπερματοζωάριο να μπορέσει να περάσει, να γονιμοποιήσει και τότε έπρεπε να χρησιμοποιήσουμε ξένο σπέρμα και τώρα βρέθηκαν οι τεχνικές και περνάμε με μικρογονιμοποιήση, παίρνουμε το ένα σπερματοζωάριο το καλύτερο, υπάρχουν τεχνικές πια που μπαίνουν τα μηχανήματα, είναι το intelligent, το οποίο το διαλέγει ποιο θέλει, αυτό θέλουμε και το βάζουμε και έτσι γίνεται η γονιμοποίηση μια χαρά. Έχουν αλλάξει πάρα πολύ και ο άνδρας έχει βοηθηθεί πάρα πολύ με αυτό, δηλαδή σπάνια ένας άνδρας με χαμηλό σπέρμα, παλιά δεν μπορούσαμε να κάνουμε τίποτα, σήμερα δεν θα μπορέσει να κάνει παιδί, απλώς από νωρίς.
Σημαντικές οι εξελίξεις λοιπόν στο κομμάτι της γονιμότητας των ανδρών.
Πάρα πολύ μεγάλες, πάρα πολύ μεγάλες.
Άρα τι θα συμβουλεύατε κλείνοντας κύριε Μαντζαβίνο; Τους άνδρες και τις γυναίκες που μας παρακολουθούν;
Λοιπόν, θα συμβούλευα και στους δύο αν και δεν είναι εύκολο, υπάρχουν οι συνθήκες, όλα αυτά, ο καθένας σας λέω και σε όλο τον κόσμο, αυτό δεν είναι κάτι που μπορώ να το αλλάξω, σε όλο τον κόσμο η ηλικία του άνδρα που παντρεύεται έχει μεγαλώσει, πολύ μεγαλύτερο ποσοστό, το ίδιο ανάλογο είναι και για την γυναίκα. Είναι διάφορα και γνωρίζουμε και να σας πω, μπορεί να είναι διάφορες παθολογίες, να συζητάμε και να λέμε ότι αυτό οφείλεται εδώ, οφείλεται εκεί και γίνεται οικονομικά, όλα παίζουν το μικρό τους ρόλο αλλά το κυριότερο που εγώ πιστεύω είναι η μη ανεύρεση του κατάλληλου συντρόφου και για τον έναν και για τον άλλο. Αν αυτό βρεθεί σε πιο μικρή ηλικία όλα θα τα παραβλέψει κάποιος και θα προχωρήσει, θα κάνει το παιδί. Αλλά θα συμβούλευα και στον άνδρα και στη γυναίκα να κάνει μία υγιεινή ζωή για να προφυλάξει την ποιότητα και των ωαρίων των αντίστοιχων και των σπερματοζωαρίων. Και όσο το δυνατόν να γίνει ο προγραμματισμός της οικογένειας λίγο, να μην το αφήνουμε να μας ξεπερνάει σε χρόνο. Και αν δεν μπορούμε να το κάνουμε αυτό και η γυναίκα και ο άνδρας μπορούν και αυτό να το κάνουν αν οι παράγοντες είναι ίδιοι, όπως σας είπα το θέμα του συντρόφου, δουλειάς, οικονομικά, τα πάντα, εμείς θα συμβουλεύαμε και στην γυναίκα και στον άνδρα, είναι καλό να κρυοσυντήρησουμε ή ωάρια ή σπερματοζωάρια, τα μέσα είναι πια τόσο καλά, δεν τα είχαμε πριν χρόνια και όταν θέλαμε να επανέλθουμε αυτά, τα ωάρια, είχαμε μεγάλες απώλειες, ενώ τώρα οι μέθοδοι της κρυοσυντήρησης είναι εκπληκτικοί, φανταστείτε και 20 χρόνια να περάσουν θα είναι σαν να είναι τώρα. Οπότε και οι άνδρες και οι γυναίκες ας το έχουν αυτό κατά νου.
Πολύ ωραία έχουμε πλέον όλα αυτά τα «νέα» εργαλεία, καλό είναι, γι’ αυτό κάνουμε σήμερα αυτή τη συνέντευξη να ενημερώσουμε και εμείς τον κόσμο, ώστε σιγά σιγά να μπορέσει να το κατανοήσει και να εφαρμόσει όλα αυτά τα οποία μας λέτε κύριε Μαντζαβίνο. Να σας ευχαριστήσω πάρα πολύ για την παρουσία σας στο Opinion Health.
Κι εγώ για την ευκαιρία να ενημερώσουμε τον κόσμο που είναι πραγματικά πολύτιμη η δουλειά που κάνετε, καλή επιτυχία σας εύχομαι.
Ευχαριστούμε πολύ. Βεβαίως να έχει και συνέχεια στην ενημέρωση.
Βέβαια! Εξελίξεις έρχονται συνέχεια.
Ακριβώς. Γιατί οι έρευνες είναι σε εξέλιξη κύριε Μαντζαβίνο, έτσι δεν είναι;
Έτσι, γι’ αυτό κάναμε κι εμείς το live στο Συνέδριο γιατί καθημερινά βλέπουμε πράγματα και αυτό είναι το ενδιαφέρον της δουλειάς μας, που δεν το πιστεύουμε κι εμείς ότι γίνεται κι αυτό, γίνεται κι αυτό, πάντα για το καλό των ζευγαριών που θέλουν να αποκτήσουν ένα υγιέστατο παιδάκι.
Έτσι, να είστε καλά, σας ευχαριστώ πολύ για την παρουσία σας στο Opinion Health κύριε Μαντζαβίνο.
