Ερευνητές του Πανεπιστημίου ΜΙΤ των ΗΠΑ, με επικεφαλής τις νευροεπιστήμονες Λίβια Τόμοβα και Ρεμπέκα Σαξ, που έκαναν τη σχετική προδημοσίευση στο bioRxiv, σύμφωνα με το «Scientific American», βρήκαν για πρώτη φορά ότι τόσο η μοναξιά όσο και η πείνα προκαλούν κοινά σήματα σε μια ζωτική περιοχή του εγκεφάλου, τη μέλαινα ουσία (substantia nigra), που είναι το κέντρο παραγωγής του βασικού νευροδιαβιβαστή ντοπαμίνης και ελέγχει τόσο τις ανταμοιβές όσο και τα κίνητρα.
Οι επιστήμονες μελέτησαν με λειτουργική μαγνητική τομογραφία (fMRI) τις εγκεφαλικές αντιδράσεις 40 ενηλίκων εθελοντών τόσο απέναντι στην πείνα, όσο και απέναντι στη μοναξιά. Το πείραμα επέβαλε στους συμμετέχοντες αρχικά μια στέρηση τροφής για δέκα ώρες (μόνο νερό μπορούσαν να πιουν) και έπειτα στέρηση κάθε κοινωνικής επαφής για άλλες δέκα ώρες (χωρίς καν χρήση τηλεφώνου ή υπολογιστή).
Ακολούθησε ανάλυση των ευρημάτων με τη βοήθεια συστήματος τεχνητής νοημοσύνης, το οποίο «διάβασε» τα νευρωνικά πρότυπα, που ήταν αρκετά όμοια. Το βασικό συμπέρασμα είναι ότι η ανάγκη κοινωνικής διασύνδεσης και επαφής είναι τόσο θεμελιώδης όσο η ανάγκη της τροφής.
«Η μελέτη δείχνει πως η χρόνια κοινωνική απομόνωση μπορεί να μοιάζει με το χρόνιο υποσιτισμό. Τα ευρήματα δίνουν όνομα σε αυτό που αμέτρητοι άνθρωποι βιώνουν σήμερα: την πείνα για κοινωνικές επαφές όσο μένουν στο σπίτι για να προστατεύσουν τη δημόσια υγεία», ανέφερε ο ψυχολόγος Τζαμίλ Ζάκι του Πανεπιστημίου Στάνφορντ της Καλιφόρνια, ειδικός σε θέματα κοινωνικών αλληλεπιδράσεων και ενσυναίσθησης.
Ήταν ήδη γνωστό ότι η μοναξιά και η απομόνωση έχουν τόσο ψυχικές, όσο και σωματικές επιπτώσεις: μεγαλύτερη πιθανότητα για καρδιοπάθειες, εγκεφαλικά, άνοια, παχυσαρκία, κατάθλιψη, στρες, κακή διάθεση, αϋπνία, δυσκολία συγκέντρωσης κ.ά. Μια έρευνα είχε εκτιμήσει ότι η παρατεταμένη μοναξιά ισοδυναμεί με το κάπνισμα 15 τσιγάρων τη μέρα, σύμφωνα με την ψυχίατρο δρα Σου Βάρμα του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης.
Μια άλλη μελέτη (μετα-ανάλυση) του 2015 από ερευνητές του αμερικανικού Πανεπιστημίου Brigham Young της Γιούτα, με επικεφαλής την ψυχολόγο-νευροεπιστήμονα Τζούλια Χολτ-Λούνσταντ, η οποία είχε επισκοπήσει στοιχεία 70 ερευνών για συνολικά 3,4 εκατομμύρια ανθρώπους, είχε βρει ότι η αίσθηση μοναξιάς μπορεί να αυξήσει έως 26% τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου, ενώ η κοινωνική απομόνωση κατά 29% και η μοναχική ζωή κατά 32%.
Όπως η πείνα και η δίψα, η μοναξιά «πονάει», σύμφωνα με τους εξελικτικούς ψυχολόγους, επειδή από πολύ παλιά εξυπηρετεί ένα σκοπό: δρα σαν ψυχοβιολογικό «καμπανάκι» για να ωθήσει τους ανθρώπους να αναζητήσουν την κοινωνική διασύνδεση με τους άλλους, καθώς κάτι τέτοιο θα αποβεί επωφελές για την επιβίωση όλων. Είναι ακριβώς γι’ αυτό διπλά δύσκολο -σαν να πηγαίνει κανείς κόντρα στις επιταγές της εξέλιξης- όταν συνειδητοποιεί ότι, εν μέσω πανδημίας, το κοινωνικό καθήκον του και η ευθύνη του απέναντι στους άλλους απαιτούν να κρατηθεί μακριά τους για ένα διάστημα.
Με άλλα λόγια, η πανδημία και η μαζική καραντίνα υποχρεώνουν τον ανθρώπινο εγκέφαλο να κάνει το αντίθετο από αυτό που έχει μάθει να κάνει επί πολλές χιλιάδες χρόνια προκειμένου να επιβιώσει: να είναι μαζί με τους άλλους. Γι’ αυτό, άλλωστε, εν μέσω πανδημίας έχουν «απογειωθεί» οι πλατφόρμες βιντεοδιασκέψεων (Zoom, Webex κ.α.), το Skype, το Facebook κ.ά., καθώς η εξ αποστάσεως online επαφή έρχεται -χάρη σε μια τεχνολογία που ποτέ πριν στην ιστορία δεν υπήρχε- να αντικαταστήσει τη φυσική επαφή.
Διαβάστε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις για την υγεία από την Ελλάδα και τον ΚόσμοΑκολουθήστε το healthweb.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
