Ταξίδι στο διάστημα: οι κίνδυνοι για την υγεία μας

Δεν αργεί ο καιρός που θα μπει στη ζωή μας ο… διαστημικός τουρισμός. Τότε που θα πηγαίνουμε εκδρομές στον Άρη ή το φεγγάρι. Κάτι που ωστόσο, είναι πολύ επικίνδυνο, με έναν ερευνητή να λέει: «Το διάστημα είναι ένα αμείλικτο περιβάλλον που δεν δέχεται ανθρώπινο λάθος ή τεχνική βλάβη.»

Ο αστροναύτης Chris Hadfield, ο οποίος ήταν στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS), ανέφερε πως το να σε χτυπήσει μετεωρίτης είναι πολύ συχνό φαινόμενο. Για αυτό τα διαστημόπλοια θα πρέπει να είναι κατασκευασμένα από υλικά που μπορούν να λειτουργήσουν σε μικροβαρύτητα και να αντέχουν την 3G επιτάχυνση που απαιτείται για να απογειωθεί. Χρειάζεται επίσης προστασία από τους μετεωρίτες, τους ηλιακούς ανέμους και τυχόν συντρίμμια από προηγούμενα ανθρώπινα εγχειρήματα.

Αλλά ακόμη και αν μπορούσε να εγγυηθεί κάποιος κατά 100% την ασφάλεια των διαστημόπλοιων, τι γίνεται με τις πιέσεις που δέχεται, μέρα με τη μέρα, το ανθρώπινο σώμα; Ποιοι είναι οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν οι διαστημικοί ταξιδιώτες;

Καταρχήν, η βαρύτητα της γης επηρεάζει την κυκλοφορία του αίματος και του μυοσκελετικού συστήματος. Στη Γη, το καρδιαγγειακό μας σύστημα έχει σχεδιαστεί για να αντλεί το αίμα μακριά από τα πόδια και να το διανείμει σε κάθε μέρος του σώματος. Στο διάστημα, χωρίς τη βαρύτητα, το σύστημα είναι λιγότερο αποτελεσματικό. Το αίμα κινείται προς το στήθος και το κεφάλι, αυξάνοντας τον κίνδυνο υψηλής αρτηριακής πίεσης. Δεδομένου ότι η παροχή οξυγόνου γίνεται λιγότερο αποτελεσματική, η λειτουργία των οργάνων μπορεί να παρεμποδίζεται και υπάρχει αυξημένος κίνδυνος καρδιακής αρρυθμίας και ατροφία.

Επίσης, από τη στιγμή που οι μύες δεν χρειάζεται να λειτουργήσουν για τις κινητικές λειτουργίες του ατόμου, αδυνατίζουν (ιδιαίτερα οι μυς της γάμπας, οι τετρακέφαλοι και αυτοί που υποστηρίζουν την πλάτη και το λαιμό). Υπάρχει λοιπόν, κίνδυνος της συσσώρευσης τενοντίτιδας και λίπους. Η απώλεια της δύναμης μπορεί επίσης να παρεμποδίσει την ικανότητα να εκτελέσει οποιαδήποτε έντονη δραστηριότητα που μπορεί να απαιτείται σε περίπτωση κατάστασης έκτακτης ανάγκης για την επιστροφή του στη Γη. Η απώλεια της μυϊκής δύναμης και ο διαχωρισμός των σπονδύλων συμβάλει στην επιμήκυνση της σπονδυλικής στήλης, οδηγώντας σε μυαλγία.

Το διαστημικό περιβάλλον αναστέλλει την διαδικασία αναγέννησης των οστών και προκαλεί απώλεια της οστικής μάζας και αλλαγές στη σύνθεση των οστών. Επίσης, σε μια έκθεση της NASA σημειώθηκε πως οι αστροναύτες έχουν πολύ περισσότερο ασβέστιο στο αίμα τους κατά τη διάρκεια της διαστημικής πτήσης. Ταυτόχρονα, υπάρχει μια μείωση στην πυκνότητα των οστών. Ως αποτέλεσμα, κατά την επιστροφή τους στη Γη, αντιμετωπίζουν υψηλότερο κίνδυνο καταγμάτων.

Ένα άλλο θέμα που αντιμετωπίζουν οι αστροναύτες είναι η υπερβολική ζέστη και το υπερβολικό κρύο, με θερμοκρασίες που κυμαίνονται από τους μείον 200° F έως τους 250° F. Το διαστημικό ταξίδι περιλαμβάνει επίσης ακραία επίπεδα ακτινοβολίας (μετριέται σε millisieverts – mSv). Στη Γη, τα 2,4 mSv είναι φυσιολογικά. Πάνω από 100 mSv, ο καρκίνος είναι πιθανός. Τα διαπλανητικά επίπεδα της ακτινοβολίας είναι περίπου 600 mSv και οι ερευνητές εικάζουν ότι ένα ταξίδι στον Άρη θα μπορούσε να συνεπάγεται με κίνδυνο 30% για καρκίνο.

Επιπλέον, οι διαστημικές πτήσεις έχουν συσχετισθεί με ανοσολογική απορρύθμιση, ενώ οι βλάβες του δέρματος είναι ένα ακόμα κοινό πρόβλημα κατά τη διάρκεια των διαστημικών αποστολών. Όλες οι αστροναύτες λαμβάνουν φάρμακα κατά της ναυτίας για να αποτραπεί ο άμεσος κίνδυνος να πνιγούν από τον ίδιο τους τον εμετό. Επίσης, ο αποπροσανατολισμός μπορεί να επηρεάσει την όραση τους, την γνωστική λειτουργία τους και την ισορροπία τους. Οι αστροναύτες συχνά χάνουν την αίσθηση των άκρων τους, λόγω της αδυναμίας του σώματος να αισθανθεί την κίνηση μέσα στις αρθρώσεις. Οι αστροναύτες χάνουν την ιδιοδεκτικότητα (γνωστή και ως έκτη αίσθηση), δηλαδή την δυνατότητα που έχει το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα να φέρνει σε επαφή και να συντονίζει τα διάφορα τμήματα του σώματος μεταξύ τους (για παράδειγμα να ακουμπήσουμε με την άκρη του δακτύλου τη μύτη μας ή να περπατήσουμε προς τα εμπρός σε ευθεία γραμμή).

Προφανώς και δεν είναι λίγα τα ψυχολογικά θέματα που αντιμετωπίζουν. Οι περισσότεροι είναι κλεισμένοι σε έναν μικρό χώρο, με μια συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων, για αρκετούς μήνες. Οι δυσκολίες στον ύπνο και η κακή διατροφή, είναι επίσης συχνά προβλήματα, αν και οι αστροναύτες επιβάλλεται να τρώνε τρία γεύματα την ημέρα (πρωινό, μεσημεριανό, βραδινό) με φαγητά που έτρωγαν και στην Γη (κοτόπουλο, θαλασσινά κλπ). Λαμβάνουν επίσης βιταμίνες.

Συνδέεται η φλεγμονή του εντέρου με τη νόσο Αλτσχάιμερ;

Διφλεβοαρτηριακή τηλεγγειεκτασία: Μια σπάνια αγγειακή δυσπλασία