Ψυχονευροανοσολογία: «Παντρεύει» το μυαλό με το ανοσοποιητικό

Η καλή διάθεση λένε πως βοηθάει στο να ξεπεράσει κάποιος ένα πρόβλημα υγείας. Ακόμα και στον καρκίνο, την πιο θανατηφόρο νόσο, οι γιατροί ζητούν από τους ασθενείς να παραμένουν αισιόδοξοι και θετικοί. Όλα αυτά, μέχρι πρότινος ήταν θεωρία. Όχι όμως πια, καθώς υπάρχει ένα νέο πεδίο στην ιατρική που ονομάζεται ψυχονευροανοσολογία (psychoneuroimmunology ή PNI). Μια επιστήμη που ουσιαστικά «παντρεύει» το μυαλό με το ανοσοποιητικό σύστημα.

Η ψυχονευροανοσολογία αποτελεί τη βάση της νεότερης θεώρησης της συσχέτισης πνεύματος και σώματος και ενοποιεί μετά από 2.500 χρόνια τις απόψεις των πρώτων ιατρικών σχολών του Ασκληπιού και του Ιπποκράτη, με τα σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα. Κατά τον Αριστοτέλη, η αρχή της ανθρώπινης επιβίωσης στηρίζεται στη θεωρία της μη μονοσήμαντης ιατρικής αντιμετώπισης της ασθένειας ως μόνο σωματικής, αλλά και ως ψυχικής. Παρά το διαχωρισμό του “νου” της “ψυχής” και του “σώματος” (Καρτέσιος 1596-1650), το δέκατο ένατο και εικοστό αιώνα στο χώρο της ιατρικής πολλοί είναι αυτοί που υποστηρίζουν το σημαντικό ρόλο του συναισθήματος στη φυσική ασθένεια. O πατέρας της σύγχρονης ιατρικής, Sir William Osler ανέφερε ότι: «είναι πολύ πιο σημαντικό το να γνωρίζεις τι συμβαίνει στον εγκέφαλο ενός ασθενούς παρά στο στήθος του για να διαμορφώσεις την πρόγνωση για τον συγκεκριμένο ασθενή που πάσχει από φυματίωση». Αυτό αποτελεί και τη βάση της σύγχρονης ψυχονευροανοσολογίας.

Η ραγδαία ανάπτυξη των νευροεπιστημών τα τελευταία 40 χρόνια βοήθησε στην αναγνώριση της συσχέτισης του κεντρικού νευρικού συστήματος με το ανοσιακό και ενδοκρινικό σύστημα στην ψυχική «διάθεση» του ανθρώπου, καθώς επίσης και στην κατάδειξη της αντίστροφης μεταξύ τους σχέσης. Έχει αποδειχθεί πως ο ανθρώπινος εγκέφαλος παίζει τον δικό του ρόλο στο έντερο (ισχυρή συσχέτιση μεταξύ παρατεταμένων στρεσογόνων γεγονότων και εμφάνισης γαστρεντερικών διαταραχών και συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου), στην επούλωση των τραυμάτων (σε μια μελέτη σε ασθενείς με χρόνιες πληγές στο πόδι, εκείνοι που ανέφεραν τα υψηλότερα επίπεδα κατάθλιψης και άγχους παρουσίασαν σημαντικά καθυστερημένη επούλωση), στον ιό HIV (μελέτες έχουν βρει σημαντικές αποδείξεις ότι τα αυξημένα επίπεδα του στρες και η μειωμένη κοινωνική υποστήριξη επιταχύνει την πρόοδο της λοίμωξης) και στις παθήσεις του δέρματος (ψωρίαση, έκζεμα και άσθμα έχουν ως γνωστόν ψυχολογικές πτυχές).

ΣΚΠ: Σημάδια εμφανίζονται στο αίμα χρόνια πριν από τα συμπτώματα

Συνδέεται η φλεγμονή του εντέρου με τη νόσο Αλτσχάιμερ;